Dr. Meta van der Linden is postdoctoraal onderzoeker bij de Erasmus School of Social and Behavioural Sciences en ze doet onderzoek naar statushouders in Rotterdam. Het onderzoek onder 1.200 Rotterdamse statushouders gebeurt in opdracht van Stichting de Verre Bergen.
“In Nederland hebben we nu zo’n 22 jaar inburgeringsbeleid, er zijn ook meer dan twintig aanpassingen geweest. De fundamentele vraag is: wat is eigenlijk effectief voor de beoogde doelgroep?”
Waar gaat het onderzoek precies over?
“We kijken welke vormen van beleid bijdragen aan de participatie van statushouders. In Nederland hebben we nu zo’n 22 jaar inburgeringsbeleid, er zijn ook meer dan twintig aanpassingen geweest in dat beleid. De fundamentele vraag is: wat is eigenlijk effectief voor de beoogde doelgroep? Die vraag is in Rotterdam niet eerder op deze schaal onderzocht. We proberen hier met het EUR Bridge Project een antwoord op te vinden, onder andere via een panelsurvey en focusgroepen.
In Rotterdam hebben we te maken met een unieke context omdat er twee verschillende integratieprogramma’s lopen. De eerste is vormgegeven door de gemeente Rotterdam in samenwerking met Vluchtelingenwerk. Hiernaast is er een nieuw, privaat gefinancierd initiatief van Stichting Nieuw Thuis Rotterdam (SNTR). Zij hebben onder andere 200 huizen in de stad, een interne taalschool en professionele begeleiding. De vraag is: is deze laatste aanpak effectiever?”
Dat lijkt me evident?
“Dat is dus de vraag van het onderzoek. Bijvoorbeeld: professionele begeleiding van een vaste coach die bij het gezin thuiskomt sluit mogelijk beter aan bij de specifieke hulpvragen van het gezin, maar helpt deze coach ook bij het zelfredzaam worden? Of creëer je juist afhankelijkheid? Ander voorbeeld: bij SNTR wordt flink geïnvesteerd in het leren van de Nederlandse taal, waardoor het vinden van werk enigszins vooruit wordt geschoven. Betaald deze investering zich later uit of krijgen statushouders een achterstand op de arbeidsmarkt? We verwachten geen one size fits all antwoord maar variatie tussen subgroepen, afhankelijk van hun achtergrond en ervaringen in het herkomstland en Nederland.”
"Interessant aan dit project is dat we tussentijdse resultaten kunnen terugkoppelen aan SNTR en beleidsmakers op gemeentelijk en ook op landelijk niveau."
Jullie onderzoek wordt gefinancierd door Stichting De Verre Bergen, maakt dat uit voor het doen van onderzoek, of voor de uitkomst?
“De onafhankelijkheid van dit onderzoek is contractueel vastgelegd en al onze publicaties zijn publiek beschikbaar. Er is ook een wetenschappelijke begeleidingscommissie ingesteld, die toeziet op de kwaliteit en onafhankelijkheid van het onderzoek. Interessant aan dit project is dat we tussentijdse resultaten kunnen terugkoppelen aan SNTR en beleidsmakers op gemeentelijk en ook op landelijk niveau. We werken eigenlijk naar de praktijk toe, en kunnen daardoor een grotere maatschappelijke impact hebben.”
Gaan jullie uitkomsten ook landelijk beleid beïnvloeden?
“Het op deze schaal uitvoeren van zo’n surveyonderzoek onder statushouders is uniek, daarom zijn onze bevindingen interessant voor beleidsmakers. In december 2019 hebben we twee rapporten uitgebracht gebaseerd op onze Bridge panelsurvey en een serie focusgroepen. Hierin brengen we gedetailleerd in kaart wie de statushouders in Rotterdam zijn, hoe het met ze gaat, wat zij verstaan onder integratie en wat hun ervaringen zijn met het integratiebeleid. Zo zien we bijvoorbeeld dat statushouders zich thuis en veilig voelen in Nederland. Maar ook dat het leren van de Nederlandse taal en het vinden van werk moeizaam verloopt. Vrijwel alle statushouders willen graag meer sociale contacten, en we zien dat een deel zich eenzaam voelt. In deze rapporten hebben we een zogenaamde baseline vastgelegd. In vervolgstudies wordt onderzocht hoe de statushouders zich verder ontwikkelen binnen het programma van SNTR en de gemeentelijke aanpak.”
De statushouders zelf hebben hierin een belangrijke rol, werken zij graag mee?
“We halen bij onze Bridge survey een opvallend hoge respons, zo’n 85 procent. Ik merk dat deze mensen graag hun stem laten horen, ja. Dat blijkt ook uit de focusgroepen die we organiseren waar ze openhartig hun ervaringen delen.”
Politiek gezien kan het een gevoelig onderwerp zijn, integratiebeleid, hebben jullie daar last van?
“Integratie en integratiebeleid is inderdaad een sterk gepolitiseerd onderwerp. Daarom is dit onderzoek ook zo belangrijk: zodat we beleid meer kunnen baseren op wetenschappelijk onderzoek en minder op emotie of politieke agenda’s. Het huidige inburgeringsbeleid gaat uit van zelfredzaamheid van de statushouder. Wie niet binnen drie jaar het inburgeringsexamen haalt, kan een boete krijgen. Dit beleid maakt de assumptie dat deze mensen aangespoord moeten worden. Wij zien eigenlijk juist een gemotiveerde groep van mensen die haastig hun levens willen opbouwen in Nederland. Welk type beleid het meest effectief is voor deze doelgroep, is de vraag. Ik hoop in de loop van het onderzoek hier meer over te kunnen zeggen.”
- Onderzoeker