De Europese Centrale Bank (ECB) deed er in 2008 alles aan om de inflatie in de eurozone op te voeren. Hiermee creëerde zij zogenaamde zombiebedrijven, ondernemingen die zonder de extreem lage rente van de ECB allang over de kop waren gegaan. Tussen 2012 en 2016 liep het aantal zombiebedrijven op van 4.5% tot 6.7%. Deze bevindingen werden gevonden in een studie van het Amerikaans onderzoeksinstituut NBER. Tim Eisert, universitair hoofddocent financiële economie aan Erasmus School of Economics en co-auteur van de studie, legt uit waarom deze bedrijven zo’n groot probleem vormen voor de economie.
Overaanbod en lage prijzen
‘Naar adem snakkende bedrijven zitten gezonde sectorgenoten in de weg’, zegt Eisert. ‘Normaal gesproken zouden ze niet meer mogen bestaan, maar doordat dit wel het geval is, dragen ze bij aan de productie van goederen en diensten in hun sector. Het gevolg is overaanbod. Het is daarvoor lastig voor bedrijven om hun prijzen te verhogen. Als ze hun marktaandeel willen beschermen, moeten ze hun prijzen eerder verlagen.’
Bittere pil
Door de zombiebedrijven was de inflatie in de onderzochte periode jaarlijks 0.45 procentpunt lager dan wanneer die goedkope kredieten aan bedrijven in nood er niet waren geweest. Dit is een bittere pil voor de ECB, die de afgelopen tien jaar de doelstelling had de inflatie met 2% per jaar te laten stijgen. In de praktijk kwam deze stijging echter maar op 1.3% uit.
Dalende winstgevendheid en oplopende schuld
Om haar doelstelling te behalen probeerde de ECB afgelopen jaren onder andere geld goedkoper te maken door de beleidsrente te verlagen en de langetermijnrente te drukken door schuldpapier op te kopen. Het zou de economische activiteit moeten aanjagen, door lenen en investeren goedkoper te maken, maar het leidde dus ook tot meer zombiebedrijven. Volgens de studie daalt de winstgevendheid van deze bedrijven stelselmatig en hun schulden lopen op, wat zorgwekkend is voor de banken die deze bedrijven krediet hebben verleend.
Niet zo simpel
Doet de ECB met haar beleid dan meer kwaad dan goed? Volgens Eisert is dit nog niet zo simpel gezegd. ‘Het beleid werkt goed in het aanjagen van inflatie als het monetaire systeem voor de rest normaal functioneert. Je hebt dan allemaal goed gekapitaliseerde banken, die weinig leningen hebben uitstaan aan bedrijven die deze kredieten moeilijk kunnen terugbetalen. In Europa dient het beleid echter vooral om tijd te kopen en de onderliggende problemen in het financiële stelsel aan te pakken. Deze tijd moet worden gebruikt om het banksysteem te herkapitaliseren en bedrijven gezonder te maken. Hoe langer het duurt voor de bankensector gezond is, hoe groter het probleem van de zombiebedrijven wordt.’
- Universitair Hoofddocent
- Meer informatie
Het volledige artikel uit Het Financieele Dagblad van 4 juni 2020, kunt u hierboven downloaden.
De studie van het NBER van Eisert, Acharya, Crosignani and Eufinger (2020), kunt u hier vinden.