Een Theory of Change (ToC) is een formatieve, procesgerichte evaluatiemethode die meestal wordt gebruikt om projectplanning te onderbouwen of te verbeteren. Op deze pagina worden enkele hulpmiddelen geïntroduceerd die het framework beschrijven en je kunnen helpen bij het ontwikkelen van je eigen ToC.
Wat is een Theory of Change?
Een Theory of Change (ToC) is een methode om jouw theorie te beschrijven over hoe en waarom een gewenste verandering tot stand zou moeten komen. De methode maakt de verschillende stappen binnen het veranderingsproces inzichtelijk en erkent dat dit proces wordt gekenmerkt door een complex, niet-lineair systeem met een netwerk van oorzaken en gevolgen.
Een ToC begint met het identificeren van een duidelijk probleem, gekoppeld aan een impactvisie waar jouw werk aan bijdraagt. Van daaruit wordt teruggeredeneerd om de randvoorwaarden vast te stellen die nodig zijn om dat grotere doel te bereiken. Deze zogenaamde ‘backcasting’-oefening helpt om een reeks oorzakelijk verbonden stappen te identificeren van activiteiten naar outputs, outcomes en impact. Tijdens het ToC proces worden al deze elementen uitgewerkt, samen met de onderliggende aannames die de verbanden verklaren en inzicht geven in hoe verandering tot stand komt.
Belangrijke elementen bij het ontwikkelen van een ToC zijn:
- Impactvisie of grotere doel waaraan jouw werk bijdraagt (beschrijving van context, huidige toestand en andere actoren die verandering kunnen beïnvloeden).
- Belangrijkste actoren die betrokken zijn bij het proces of die een belang hebben bij het werk (langetermijnresultaten die je probeert te ondersteunen en voor wie het uiteindelijk van belang is).
- Belangrijkste activiteiten, de daaruit voortvloeiende outputs en outcomes (brede opeenvolging van gebeurtenissen die naar verwachting (of noodzakelijk) zullen leiden tot het gewenste resultaat op lange termijn).
Onze Theory of Change tool
Deze tool biedt een beschrijving van het framework op basis van wetenschappelijke literatuur, waarin je meer kunt leren over de Theory of Change. De tool bevat richtlijnen over waarom, wanneer en hoe je deze methode kunt gebruiken om te beschrijven hoe je bepaalde veranderingen voor je ziet binnen een gegeven context.
Theory of Change (ToC): Een methode voor impact planning en -evaluatie
Een procesmatige evaluatie die kan helpen sterke en zwakke punten van een project vast te stellen.
Gerelateerde tools en bronnen
Een ToC wordt Meestal ontwikkeld tijdens een workshop waarbij meerdere belanghebbenden aanwezig zijn. Het Evaluating Societal Impact (ESI) team heeft de Journey of Progress kaartset ontwikkeld, een hulpmiddel dat je helpt samen na te denken over veranderingsprocessen en te beginnen met het ontwikkelen van je eigen ToC. Je kunt deze kaartset gebruiken tijdens een workshop. Daarnaast bieden we ook PowerPoint slides aan om dit proces te ondersteunen. Ter inspiratie kun je ook ons digitale workshoptemplate bekijken (Wachtwoord: ToCworkshop) voor het ontwikkelen van ToC’s.
Daarnaast zijn er nog andere bronnen die je kunnen helpen bij het opzetten van een ToC-workshop: