Op 27 oktober kwam het bericht van het overlijden van professor Hans Galjaard op 26 oktober (1935-2022).
Hans Galjaard was zonder meer een van de meest belangrijke personen voor onze medische faculteit en het Erasmus MC. Hij was een gepromoveerd arts (Leiden) en was lid van de commissie voor de oprichting van de Medische Faculteit Rotterdam onder leiding van professor Andries Querido. Hij werd lector aan de faculteit in 1965 en hoogleraar en hoofd van de afdeling Celbiologie in 1968.
Drijvende kracht
Hij is de drijvende kracht geweest bij de introductie van Klinische Genetica in Nederland en was verantwoordelijk voor de oprichting van de Stichting Klinische Genetica en de gelijknamige afdeling in Rotterdam.
Prenatale diagnostiek
In de jaren 70 en 80 ontwikkelde hij nieuwe technieken voor (prenatale) diagnostiek en aangeboren erfelijke afwijkingen met een focus op stofwisselingsziekten op de afdeling Celbiologie, en karakteriseerde de moleculaire oorzaak van een aantal erfelijke ziekten. Hij heeft gedurende die tijd enorm veel energie besteed aan de planning, organisatie en financiering van het klinisch genetisch onderzoek in Nederland, waarvan er nu acht zijn gefinancierd door de zorgverzekeraars.
Vooraanstaand centrum
In Rotterdam gebeurde dat in 1980 met Hans Galjaard als hoofd en hoogleraar Humane Genetica. Hij bouwde deze afdeling uit tot een wereldwijd vooraanstaand centrum met tientallen internationale gastcollegae en promovendi. Hij heeft bijgedragen aan zo’n 400 publicaties en ruim 100 boeken en heeft meer dan 1000 voordrachten gegeven. Opvallend was hierbij zijn aandacht voor sociale problemen en zijn niet aflatende boodschap dat vrouwen wereldwijd hetzelfde onderwijs en opleidingsmogelijkheden moeten hebben als mannen om vooruitgang te boeken.
Televisie
Hij was een voortreffelijk ‘communicator’, die meewerkte aan vele televisie programma’s zoals Willen wij weten (NCRV, 1981), Erfelijkheid en jij: Een film over erfelijkheid en aangeboren afwijkingen (1990) en Alle mensen zijn ongelijk (VARA, 1994) en gaf vele interviews. Ook schreef hij het scenario voor de film Een kind van 5 miljoen, die in 1979 de Prix Futura won op het filmfestival Berlijn.
Bovendien heeft hij 3 veel gelezen boeken geschreven voor het bredere publiek, te weten Het Leven van de Nederlander over mens en maatschappij. Zijn bekendste boek was Alle Mensen Zijn Ongelijk, over de verschillen over de overeenkomsten tussen mensen, hun erfelijke aanleg, gezondheid, gedrag en prestaties. Gezondheid kent geen Grenzen ging over erfelijkheid en de toepassingen van DNA-technologie.
Adviseur
Daarnaast was hij een gezien adviseur in Den Haag. Hij was lid van de Raad van Advies voor het Wetenschapsbeleid, en nam zitting in een aantal internationale commissies waaronder de Commissie Bio-ethiek van de UNESCO.
Eerbewijzen
Hans was de ontvanger van meer dan 30 internationale eerbewijzen. In 2007 ontving hij van de toenmalige koningin Beatrix de eremedaille voor Kunst en Wetenschappen van de Huisorde van Oranje. In 2001 werd hij bevorderd tot Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Een jaar eerder was hij al bevorderd tot Commandeur d’Ordre National du Mérite, ter gelegenheid van het staatsbezoek van president Chirac aan Nederland. Ook ontving hij de Van Walree prijs van de KNAW en de Johan van Oldenbarnevelt penning, de hoogste onderscheiding van de Gemeente Rotterdam.
Boijmans
In 2001 gaf hij zijn afscheidscollege maar hij is tot voor kort actief gebleven met als een van de hoogtepunten de organisatie van de tentoonstelling ‘Schoonheid in de Wetenschap’ in Museum Boijmans Van Beuningen in 2011.
Voorbeeld
Wij zullen hem missen. Maar we houden in gedachten wat een schitterend voorbeeld hij is geweest hoe uitstekende wetenschap kan worden bedreven en hoe wetenschap de maatschappij en de gezondheidszorg kan dienen. Wij wensen zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen sterkte met dit grote verlies.
Frank Grosveld, emeritus hoogleraar Celbiologie, voormalig hoofd van de afdeling Celbiologie (1993-2013) en de afdeling Klinische Genetica (2006-2012).
Heeft u meer belangstelling voor de denkbeelden van Hans Galjaard dan zijn die te beluisteren via ‘het marathon interview’ dat hij gaf voor de VPRO in 1989.