Promotie J.W.G. (Hans) Jansing

Hieronder volgt een korte samenvatting van het proefschrift:

Nederland, Singapore en Zwitserland staan al tijden hoog op de internationale ranglijsten van welvaart en welzijn. Andere landen lukt het niet om tot de top door te dringen en sommigen raken zelfs in verval. Dit onderzoek gaat over de vraag hoe landen naar de top bewegen en erin slagen daar te blijven in een steeds veranderende wereld. Wat geeft hun de energie en maakt hun adaptief? Welke rol spelen overheden daarin? Wat kunnen bestuurders – van regeringsleiders en parlementsleden tot leden van lokale besturen – doen om hun land energiek en adaptief te maken en te houden?
 
Dit onderzoek werkt vanuit een nieuwe theorie, gebaseerd op het theoretisch kader van complexiteit. Deze theorie bevat nieuwe begrippen om het gedrag van landen te analyseren en te verklaren en is zowel longitudinaal (de geschiedenis van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden) als landen-vergelijkend (Nederland, Singapore en Zwitserland) tot leven gebracht.
 
Bij de keuze van landen waren de overeenkomsten in omvang en de institutionele-organisatorische verschillen belangrijke criteria. In Singapore overweegt centrale sturing, in Zwitserland is decentrale zelforganisatie kenmerkend, en in Nederland is er een mix van beide systemen. De studie laat zien dat verschillen in deze organisatieprincipes niet doorslaggevend zijn in de weg naar de top. Het zijn de wisselwerking tussen netwerkarchitectuur, de initiële condities van een landensysteem en de organisatie van de energiehuishouding die in de drie landen het verschil maken.

Nederland is interessant omdat het kampt met problemen (crises) die moeilijk oplosbaar lijken. Er wordt verlangd naar een andere bestuurscultuur en nieuw leiderschap. Dit onderzoek toont aan dat in het Nederlandse hybride systeem deze 2 thema’s slechts een deel van het verhaal vertellen. De menselijke genius van bestuurders kan het systeemgedrag beïnvloeden, maar de ontwikkeling van landen over langere tijd is ingebed in een dynamiek die zijn oorsprong heeft in de netwerkarchitectuur van het land. De ontwikkeling wordt gevoed door het vermogen om energie in een land binnen te halen en de bestaande energie in het land effectief te benutten. Dat kan op verschillende manieren, maar moet wel gebeuren.

Deze studie biedt taal en de concepten om ‘ruimtelijke’ verbanden en patronen in tijdsontwikkeling zichtbaar te maken. Die kennis over patronen en samenhangen helpt landen om aan de top te komen en er te blijven. De theorie is in staat factoren te verbinden in een dynamisch interactie. Ze komt niet voort uit bestaande historische, economische of politieke theorieën over landenontwikkeling, maar gebruikt wel de daar verworven inzichten.