Burgerparticipatie wint steeds meer aan populariteit onder beleidsmakers en ambtenaren, en dat is begrijpelijk. Het betrekken van burgers bij beleidsvorming biedt namelijk de mogelijkheid om hun kennis en ervaring optimaal te benutten, wat kan leiden tot effectievere beleidsmaatregelen en een soepelere implementatie. Het blijkt echter in de praktijk niet zo eenvoudig om participatie op een goede manier te ontwerpen en uit te voeren.
Onderzoekers Steven Blok en Vivian Visser van de Erasmus Universiteit hebben de afgelopen jaren intensief onderzoek gedaan naar de effectieve methoden voor het ontwerpen en uitvoeren van participatieprocessen. Samen met hun collega-onderzoekers hebben ze deze waardevolle kennis gebundeld in de cursus Participatie: Kunde en Kunst van een goede samenwerking. Deze cursus is speciaal ontwikkeld voor professionals die betrokken zijn bij participatie, zoals beleidsmakers en ambtenaren. De cursus biedt inzicht in het passend inzetten van participatieprocessen en -instrumenten voor diverse doelen en doelgroepen.
Wat is burgerparticipatie?
Steven: “Het is eigenlijk een manier om burgers actief te betrekken bij beleids- en besluitvorming die over hen gaan, bijvoorbeeld bij beleid op lokaal niveau. Het draait erom dat mensen de kans krijgen om hun stem te laten horen en invloed uit te oefenen op zaken die hen aangaan. En dat kan op verschillende manieren gebeuren, bijvoorbeeld via openbare bijeenkomsten zoals een burgerberaad, deelnemen aan workshops of zelfs onderdeel zijn van burgerpanels.”
Waarom is burgerparticipatie belangrijk?
Vivian: “Burgerparticipatie heeft de potentie om tot betere en eerlijkere beslissingen te komen, omdat iedereen vanuit zijn of haar eigen perspectief kan meedenken of meebeslissen. Participatie kan ook helpen om het vertrouwen van burgers in de overheid te vergroten doordat zij betrokken worden bij kwesties die voor hen belangrijk zijn en zich serieus genomen voelen. Daarbij kan participatie beleid en de uitvoering daarvan beter maken, omdat burgers waardevolle kennis en vaardigheden hebben om problemen aan te pakken.”
Wat zijn de belangrijkste uitdagingen van burgerparticipatie?
Vivian: “Ons onderzoek laat zien dat sommige ambtenaren nogal sceptisch zijn. Ze zijn niet per se negatief of afwijzend maar ze hebben wel hun bedenkingen over burgerparticipatie. Ze vragen zich af: moeten we de inwoners hiermee lastigvallen? En sommige ambtenaren vinden dat politici hun belangrijkste opdrachtgevers zijn en dat je niet altijd naar individuele boze inwoners hoeft te luisteren.” Steven vult aan: “In de praktijk is het ook niet altijd makkelijk voor overheden om ervoor te zorgen dat alle burgers de mogelijkheid hebben om deel te nemen. Sommige groepen hebben namelijk onvoldoende tijd, middelen, interesse of zelfvertrouwen om deel te nemen en worden zo buitengesloten. “
Wat leer je in de cursus Participatie: Kunde en kunst van een goede samenwerking?
Steven: “Heel kort gezegd, je leert hoe je burgers en beleid echt goed kunt laten samenwerken. Wij delen de laatste wetenschappelijke inzichten en laten zien hoe je participatieprocessen kunt ontwerpen die goed onderbouwd zijn. Je leert ook hoe je kunt omgaan met veranderingen en de verschillende emoties die tijdens het participatieproces kunnen opspelen. Omdat de onderwerpen burgers persoonlijk raken kunnen de emoties hoog oplopen. Hoe moet je daarmee omgaan? En welke kwaliteiten heb je al of moet je verder ontwikkelen om dit in goede banen te leiden? Je leert kijken naar de verschillende manieren waarop participatie in jouw organisatie plaatsvindt en hoe je dit op een goede manier kunt integreren. Aan het einde van de cursus heb je concrete handvatten gekregen en stappen gezet in je eigen participatiecasus. “
- Meer informatie
De volgende editie van de cursus begint op vrijdag 9 februari. Lees meer over de cursus.