In de afgelopen jaren zijn er verschillende initiatieven ontstaan op het gebied van integrale eerstelijnszorg om de kwaliteit van zorg aan kwetsbare thuiswonende ouderen te verbeteren. In deze benadering wordt er intensief samengewerkt tussen bijvoorbeeld huisarts, wijkverpleegkundige en specialist ouderengeneeskunde. Een ander kenmerk is de proactieve benadering waarbij ouderen thuis worden opgezocht en gescreend op kwetsbaarheid. Uit het promotieonderzoek van Lotte Vestjens blijkt dat integrale eerstelijnszorg voor kwetsbare ouderen een stap voorwaarts biedt bij het verbeteren van de (ervaren) kwaliteit van zorg.
Lotte Vestjens deed onderzoek naar de toegevoegde waarde van het integrale zorgprogramma Vroegsignalering Kwetsbare Ouderen en Opvolging (VKO) in de eerste lijn. Dit programma is geïmplementeerd bij huisartsen in de regio West-Brabant. Zij volgde kwetsbare ouderen en zorgprofessionals van vijftien huisartsenpraktijken een jaar lang om effecten, kosten en processen van integrale en reguliere eerstelijnszorg in kaart te brengen.
Nog geen effect op patiëntuitkomsten, wel op kwaliteit van zorg
De resultaten laten enerzijds zien dat het VKO-programma (nog) niet de verwachte impact heeft op het welzijn van ouderen. Hiervoor is onder meer de onderzochte periode te kort: “Onze bevindingen zijn in lijn met andere onderzoeken naar integrale eerstelijnszorg voor kwetsbare ouderen, waarbij beperkt en uiteenlopend bewijs voor de effectiviteit en kosteneffectiviteit van dergelijke programma’s wordt gevonden.” Anderzijds werd in het onderzoek wel een aanzienlijke verbetering in de kwaliteit van de zorgverlening geconstateerd.
Proactieve opsporing en multidisciplinaire samenwerking is noodzakelijk
De deelnemende huisartsen, die aan het begin van het programma soms nog twijfelden vanwege de tijdsinvestering, zien na twaalf maanden dat vooral proactieve opsporing van kwetsbare ouderen en multidisciplinaire samenwerkingsverbanden noodzakelijk zijn. Ook benadrukt Lotte Vestjens het belang van goede communicatie en relaties tussen zorgprofessionals en ouderen. Er is tot dusver beperkte aandacht in onderzoek voor deze productieve interacties, terwijl deze mogelijk bij kunnen dragen aan het behoud van welzijn op latere leeftijd.
Het onderzochte programma is inmiddels uitgebreid naar meer huisartsen in de regio en verbreed met extra aandacht voor bijvoorbeeld valpreventie en ondervoeding. De veelbelovende resultaten uit dit onderzoek rechtvaardigen tot slot verder onderzoek naar integrale zorg in de eerste lijn.
Promotie
Lotte Vestjens promoveert op 16 december 2020 aan de Erasmus Universiteit Rotterdam op haar proefschrift getiteld: Integrated primary care for community-dwelling frail older persons.
- Promovendus