Integriteitskwesties in het openbaar bestuur zijn aan de orde van de dag. Ze zijn vaak onderwerp van verhit debat en doen afbreuk aan het vertrouwen van burgers in de overheid. Er is de laatste jaren daarom veel geïnvesteerd in allerlei maatregelen en beleid om de integriteit van het openbaar bestuur beter te verankeren. Maar dit blijkt lastig. Met name in politiek-bestuurlijke context blijft het zoeken naar een goede manier om met integriteit en integriteitsschendingen om te gaan. Bestuurskundige prof.dr. Leonie Heres besprak in haar oratie Collectief moreel vakmanschap, van 15 september bij de Erasmus Universiteit Rotterdam, waarom dat zo is en wat de huidige aanpak mist.
Interview met prof. Leonie Heres in Binnenlands Bestuur.
In haar oratie verkent Leonie Heres de integriteit van het lokaal bestuur, in het bijzonder waar het gaat om hoe politieke ambtsdragers omgaan met integriteit en op welke manier kenmerkende en unieke eigenschappen van hun rol, zoals het politieke karakter van het ambt en de lokale worteling van bestuurders en politici, invloed hebben daarop.
Waarom komen disfuncties als integritisme en integriteitsmijding juist in de politiek-bestuurlijke omgeving geregeld voor? Verder gaat zij op de vraag waarom het juist in een politiek-bestuurlijke context zo ingewikkeld is om op een zorgvuldige en effectieve manier om te gaan met (vermoedens van) integriteitsschendingen, zoals belangenverstrengeling. En hoe individueel en collectief moreel vakmanschap kunnen worden gestimuleerd in een omgeving waar macht, belangentegenstellingen en politiek opportunisme in de aard van het werk zelf zitten.
Leonie Heres: “Door het combineren van inzichten uit onder meer het recht, de bestuurskunde, politicologie, organisatiewetenschap en sociale psychologie wil ik laten zien dat het morele gedrag van bestuurders en volksvertegenwoordigers wordt gevormd in en via de interacties die mensen met elkaar hebben in een bepaalde omgeving.”
Moreel gedrag staat niet op zichzelf
Het morele gedrag van bestuurders en volksvertegenwoordigers kan niet los worden gezien van de interacties die zij hebben met elkaar, maar bijvoorbeeld ook met ambtenaren, met burgers, met de media. En dus ook niet losstaan van hun politiek-bestuurlijke rol en de omgeving waarbinnen die interacties plaatsvinden.
Het bestuderen van deze interacties in de politiek-bestuurlijke context levert een beter begrip op van hoe integriteit in de dagelijkse praktijk werkt en samenhangt met specifieke rollen en rolverhoudingen. Het biedt bovendien essentiële inzichten om de integriteit van het openbaar bestuur op een effectievere manier te beschermen.
Over Leonie Heres
Prof.dr. Leonie Heres is bijzonder hoogleraar Integriteit van het Lokaal Bestuur aan de Erasmus School of Social and Behavioural Sciences. De leerstoel is ingesteld vanwege de Gemeente Rotterdam en richt zich in het bijzonder op bestuurlijke en ambtelijke integriteit. Voor haar proefschrift over ethisch leiderschap in (semi)publieke organisaties ontving zij in 2015 de prestigieuze G.A. Van Poeljeprijs voor beste dissertatie in de Nederlandse en Vlaamse Bestuurskunde. Sindsdien deed ze verschillende toonaangevende onderzoeken, onder meer naar sociale veiligheid in de Tweede Kamer, oneigenlijke druk in politiek-ambtelijke samenwerking, post-employment belangenconflicten bij de politie en Koninklijke Marechaussee en ethisch leiderschap onder topambtenaren. Leonie is met ingang van 1 november 2023 tevens universitair hoofddocent Bestuurskunde aan de Vrije Universiteit Amsterdam en co-chair van het Netwerk Goed Besturen
- Professor
- Meer informatie
Terugkijken: Livestream
Marjolein Kooistra, communicatie ESSB, 06 83676038 | kooistra@essb.eur.nl