Organiseren van grenzen om multifunctioneel landgebruik te realiseren

Het Rotterdamse Dakpark is een goed voorbeeld van multifunctioneel landgebruik. Het Dakpark is een wijkpark dat is aangelegd op het dak van een commerciële winkelboulevard, naast een bestaande dijk en energie infrastructuur. Het is gebouwd op een voormalig spoorwegemplacement en combineert verschillende ruimteclaims vanuit onder andere bewoners en gemeente op dit vrijkomende gebied. Zo is er een fontein, speeltuin en moestuin te vinden.

Bestuurlijke uitdagingen ondanks steun

Dergelijk integraal ruimtegebruik waar functies als waterbeheer, natuurontwikkeling, recreatie en wijkontwikkeling gecombineerd worden, kan synergiën tussen functies creëren en tegelijk ecologische, economische en sociale diensten leveren. Hoewel er dus veel potentiële baten zijn en de initiatieven vaak veel steun krijgen, toont dit onderzoek aan dat ze niet eenvoudig te realiseren zijn. De veelvoud van actoren, sectoren en publieke en private partijen betrokken bij verschillende functies, brengt belangrijke bestuurlijke uitdagingen met zich mee.

Grenzen

Een grote uitdaging is dat de betrokken partijen over sociale, cognitieve en fysieke grenzen moeten werken. Niet alleen over bijvoorbeeld afdelingen, maar ook op het gebied van ideeën en taken. Van Broekhoven analyseert hoe grenzen niet alleen overbrugd worden, maar ook getrokken, betwist, verdedigd en onderhandeld worden in het proces om multifunctionele initiatieven te realiseren.

Niet alleen overbruggen maar ook grenzen trekken

Hoewel grenzen vaak gezien worden als problematisch voor samenwerking, is een belangrijke en intrigerende conclusie van dit onderzoek dat - naast strategieën om grenzen te overbruggen - ook het trekken van grenzen behulpzaam kan zijn om effectieve integratie te realiseren. Van Broekhoven vindt vier patronen: “Ten eerste, om grenzen te overbruggen moeten ze eerst getrokken, versterkt en geduid worden. Zo wordt respect en begrip voor elkaar ontwikkelt. Daarbij moet de verbinding worden gemaakt waar mogelijk.” Na een periode van overbruggen en veranderen van grenzen, kan het opnieuw trekken van grenzen helpen om het proces hanteerbaar te houden, veiligheid te creëren en autonomie te behouden.

Grenzen betwisten gaat gepaard met conflict

“Tegelijk moeten grenzen vaak betwist en veranderd worden om integratie te realiseren. Actoren kunnen en moeten verwachten dat dit gepaard zal gaan met conflicten en interne discussie”, betoogt Van Broekhoven. “Tot slot is het van belang om zowel de sociale, cognitieve als fysieke dimensie van grenzen adresseren in integrale initiatieven.” Kortom, aandacht voor het organiseren van grenzen is belangrijk om de baten van integraal landgebruik te kunnen realiseren.

Promotie

Saskia van Broekhoven verdedigt op 4 juni 2020 haar proefschrift getiteld: ‘Boundaries in Action. Managing boundaries in integrative land use initiatives’ aan de Erasmus Universiteit Rotterdam..