Van preventie op maat tot kinderrechten in het terugkeerbeleid voor migranten: het is een greep uit de vijftien onderwerpen waarvoor Rotterdamse wetenschappers een Veni-beurs ontvangen. Elke onderzoeker krijgt maximaal 320.000 euro om hun eigen onderzoeksidee in de komende drie jaar verder uit te werken. De Veni-beurs is onderdeel van het NWO-Talentprogramma en richt zich op onderzoekers die recent zijn gepromoveerd en academische kwaliteiten hebben die duidelijk uitstijgen boven wat gebruikelijk is.
Hieronder lees je de samenvattingen van de onderzoeksprojecten die een Veni beurs ontvangen.
Erasmus MC
Dr. Ilias Attaye, Erasmus MC
Chronische nierziekte en suikerziekte zijn veelvoorkomende ziektes en treffen bepaalde etnische groepen harder. De rol van voeding, met name de zuurgraad, is hierin belangrijk en dit project onderzoekt hoe dieet aanpassingen "zuurstress" van het lichaam kunnen verminderen bij mensen met chronische nierziekte en suikerziekte. Wij willen ook onderzoeken of mensen van bepaalde etnische groepen anders reageren op het verlagen van zuurstress via voeding. Dit project draagt bij aan gepersonaliseerde dieet strategieën om mensen met suikerziekte en nierschade minder zoet en minder zuur te maken. Hiermee hopen wij de ziektes beter onder controle te krijgen.
Dr. Nick Beije, Erasmus MC Kanker Instituut, Afdeling Interne Oncologie
Uitgezaaide prostaatkanker is een dodelijke ziekte. Nieuwe behandelingen voor uitgezaaide prostaatkanker richten zich op specifieke eiwitten op de prostaatkankercellen zoals het prostaatspecifiek membraan antigeen (PSMA) eiwit. Het is echter lastig om te bepalen of PSMA aanwezig is op de agressiefste prostaatkankercellen. Ook is het onbekend hoe tumoren resistent worden tegen PSMA-gerichte behandelingen. Gebruikmakend van prostaat tumorcellen in het bloed van patiënten onderzoek ik de variatie in het PSMA eiwit, en waarom tumoren ongevoelig raken voor PSMA-gerichte behandelingen.
Dr. Linda Joosse, Erasmus MC
Checkpointremmers versterken het afweersysteem om kankercellen te vernietigen. Bij tot wel 50% van de patiënten veroorzaakt deze behandeling echter ernstige ontstekingsbijwerkingen doordat het afweersysteem om nog onduidelijke redenen ook gezond weefsel aanvalt. Ik heb recent resultaten verkregen van patiënten en diermodellen die aantonen dat een overschot aan een specifieke signaalstof, IL12p40 genaamd, waarschijnlijk deze bijwerkingen veroorzaakt kort na de start van de behandeling. In dit project wil ik de rol van deze signaalstof begrijpen en deze blokkeren om checkpointremmer-therapie veiliger te maken, terwijl de effectiviteit behouden blijft.
Dr. Bas Lendemeijer, Erasmus MC
Bepaalde genetische mutaties verhogen sterk de kans op schizofrenie, maar waarom is tot nu toe onbekend. Wetenschappers gaan onderzoeken wat de effecten van deze mutaties zijn op het functioneren van humane neuronen. Dit doen ze door humane stamcellen om te zetten in neuronen en die vervolgens te transplanteren in de hersenen van muizen. Op deze manier kan het functioneren van humane neuronen in levende hersenen bestudeerd worden. Uiteindelijk zal potentiële medicatie worden getest om het functioneren van deze cellen te herstellen.
Dr. Silvan Licher, Erasmus MC, Epidemiology & General Practice Department - Epidemiology/General Practice
Wij leven steeds langer, maar helaas steeds korter in goede gezondheid. Het gat tussen onze levensverwachting en de jaren die wij zonder ziekte doorbrengen groeit, met name onder kwetsbaren in de samenleving. Kleine aanpassingen in onze levensstijl dichten dit gat, maar hoe dit precies uitpakt op de algehele gezondheid voor een individu is onduidelijk. Dit onderzoek berekent hoe verbeteringen in leefstijl en/of preventieve therapie leiden tot een toename in levensjaren zonder ziekte voor individuele patiënten.
Dr. Margot Reijnders, Klinische Genetica, Erasmus MC
Kinderen met te snel groeiende hersenen hebben hier veel last van: zij ontwikkelen zich trager en hebben vaak epilepsie. Om de kinderen goed te kunnen behandelen en uiteindelijk te genezen, is het belangrijk om de onderliggende oorzaak te vinden: een fout in het erfelijkheidsmateriaal, het DNA. Dit is tot op heden lastig gebleken. Veel van deze fouten zijn namelijk speciale mozaïek DNA fouten die moeilijk op te sporen zijn. Dit onderzoek zorgt ervoor dat deze fouten met de nieuwste technieken beter op te sporen zijn. Hierdoor kunnen diagnoses gevonden worden bij kinderen die hier vaak al jaren op wachten. Dit zorgt niet alleen voor een toekomstperspectief voor de kinderen, maar ook voor een duidelijkheid over herhalingsrisico's voor de ouders die nog een kinderwens hebben.
Dr. Reina Sikkema, Erasmus MC
Dit voorstel heeft tot doel de belangrijkste vogelsoorten te identificeren die als reservoirs dienen voor het Westnijlvirus (WNV) en het Usutuvirus (USUV), beide overgedragen door muggen en verspreid over Europa. Door te begrijpen hoe deze vogelsoorten bijdragen aan de verspreiding van deze virussen, zal het onderzoek ons vermogen verbeteren om uitbraken te voorspellen en te beheersen. De bevindingen zullen gerichte bewakings- en controlemaatregelen informeren, uiteindelijk het risico op infecties bij mensen en dieren verminderen en ons begrip van de ecologische dynamiek van deze zoönotische pathogenen verbeteren.
Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM)
Dr. Robert Borst, Erasmus School of Health Policy & Management
Nederland is door koloniale tijden nog steeds verbonden met de Caribische eilanden Aruba, Curaçao, Bonaire, Sint-Maarten, Sint-Eustatius en Saba. In de gezondheidszorg werken de (ei)landen veel samen, bijvoorbeeld omdat op de eilanden zelf weinig artsen zijn. Deze relaties verlopen vaak moeizaam door wederzijds wantrouwen en onbegrip, met slechtere zorg als gevolg. Dit onderzoek stelt de oorzaken van deze problemen vast en ontwikkelt praktische voorstellen om de samenwerking te verbeteren.
Erasmus School of History, Culture and Communication
Dr. Ofra Klein, Erasmus School of History, Culture and Communication
Sociale media spelen een centrale rol in de verspreiding van haatzaaiende uitingen en desinformatie door extreemrechtse activisten. Hoewel platforms dergelijke inhoud modereren, blijft de hoeveelheid aanzienlijk. Dit onderzoek richt zich op hoe extreemrechtse activisten, ondanks deze moderatie, in staat blijven om hun extremistische boodschappen te verspreiden. Aan de hand van interviews, gedetailleerde sociale media-analyses en casestudies brengt dit Veni-project de dynamiek tussen platformmoderatie en de adaptieve tactieken van extreemrechts in kaart. De bevindingen kunnen waardevolle inzichten bieden voor het beperken van schadelijke online inhoud en het bevorderen van een veiligere online omgeving.
Erasmus School of Law
Dr. Enrique Santamaria Echeverria, Erasmus School of Law
Moderne technologie maakt het mogelijk om gezondheidsgegevens te verzamelen van verschillende bronnen en apparaten, zoals smartwatches die beweging en slaap bijhouden, apps die de menstruatiecyclus opvolgt en elektronische patiëntendossiers. Deze gegevens kunnen worden aangewend om bijvoorbeeld onderzoek te doen of algoritmes te trainen. Maar wie bepaalt hoe deze gegevens worden gebruikt en onder welke voorwaarden? Is dat het individu, particuliere bedrijven of de overheid? Dit onderzoeksproject onderzoekt, vanuit een juridisch perspectief, hoe individuen en instellingen kunnen samenwerken om democratische en inclusieve modellen te creëren om gezamenlijk te beslissen over het gebruik van gezondheidsgegevens.
Erasmus School of Social and Behavioural Sciences
Dr. Kasper Otten, Erasmus School of Social and Behavioural Sciences
Vanwege het spreidingsbeleid wonen vluchtelingen met een verblijfsvergunning gespreid over Nederland en kunnen ze niet kiezen waar ze gaan wonen. Er wordt vaak verondersteld dat de woonregio waarin een vluchteling terechtkomt een grote invloed heeft op hun kansen om een leven op te bouwen, maar wetenschappelijk bewijs ontbreekt nog grotendeels. Dit project onthult de invloed van de woonregio voor verschillende dimensies van het leven van vluchtelingen, waaronder werk, sociale contacten, en mentale gezondheid. Met deze kennis kan de toewijzing van woonregio’s aan vluchtelingen verbeterd worden zodat ze een beter leven kunnen opbouwen in Nederland en kunnen bijdragen aan de samenleving.
Dr. Laura Cleton, Erasmus School of Social and Behavioural Sciences
Recent aangenomen EU-migratiewetgeving illustreert de spanning in liberale natiestaten tussen het beschermen van mensenrechten en politieke druk om ongedocumenteerde migratie te beperken. Die spanning komt scherp naar voren bij de terugkeer van kinderen: terwijl kinderrechten overheidsmacht zouden moeten begrenzen, waarschuwen belangenorganisaties dat deze rechten vaak ondermijnd worden. Dit project onderzoekt hoe beleidsmedewerkers kinderrechten mobiliseren bij het uitvoeren van terugkeerbeleid tussen België, Nederland en Nigeria. Hun engagement met rechten heeft belangrijke implicaties voor zowel kinderen als de legitimiteit van het migratiebeleid. Het project innoveert theorievorming in politicologie en migratiestudies en biedt inzichten voor pleitbezorging.
Rotterdam School of Management (RSM), Erasmus University Rotterdam
Dr. Jovana Karanovic, Rotterdam School of Management
Platformbedrijven zoals Uber en Deliveroo gebruiken algoritmen om werknemers te beheren, waarbij zij invloed uitoefenen op taaktoewijzing, beloning en prestaties. Dit onderzoek verkent hoe werknemers deze systemen weerstaan en zich eraan aanpassen, bijvoorbeeld door te coördineren via netwerken of door algoritmen te manipuleren. Daarnaast worden de ethische gevolgen onderzocht, waaronder ongelijkheid en uitbuiting. Het onderzoek benadrukt ook eerlijke algoritmische praktijken en bestuursoplossingen die transparantie en rechtvaardigheid bevorderen. De bevindingen bieden bruikbare inzichten voor beleidsmakers en platformen om inclusievere en ethischere digitale arbeidsomgevingen te ontwerpen en eerlijkere praktijken te ontwikkelen om werknemers in digitale arbeidsmarkten te beschermen.
Dr. Christopher Sabel, Rotterdam School of Management
De verslechtering van de relaties tussen landen leidde tot een vermindering van buitenlandse investeringen. Dit verslechterde de economische situatie in regio's die afhankelijk zijn van zulke investeringen. Dit project onderzoekt wanneer bedrijven hun investeringen verminderen en wat politici kunnen doen om dat ze vermijden. Het project onderzoekt drie dimensies van geopolitieke spanningen: (1) hoe spanningen overloopeffecten veroorzaken voor derde, niet-betrokken landen, (2) hoe supranationale lobbyactiviteiten (bijv. EU) het effecten van spanningen binnen een economische unie kunnen verzachten, en (3) of nationalistische stemmingen in gemeenten de effecten van spanningen versterken. Dit project ondersteunt politici en bedrijven te bestrijden deglobalisering.
Dr. Khadija van der Straaten, Rotterdam School of Management
Hoewel de mensenrechtenschendingen in internationale waardeketens veel vrouwelijke arbeiders raken, is weinig bekend over de rol die gender hierin speelt. Binnen het project wordt daarom onderzocht wanneer en hoe gendergerelateerd geweld zich manifesteert in internationale waardeketens. Door het combineren van methodes en analyseniveau’s - hoofdbedrijf, werkvloer en arbeider- worden inzichten gecreëerd op het snijvlak van internationale waardeketens en lokale genderongelijkheid die kunnen dienen ter vebetering van de werkomstandigheden van vrouwen in internationale waardeketens.
- Gerelateerde content
- Gerelateerde links
- Robert Borst (ESHPM) ontvangt Veni-beurs
