Er is sprake van een groeiende epidemie van leefstijl-gerelateerde ziektes. Zo lijdt de helft van de Nederlanders aan overgewicht of obesitas, ruim een miljoen aan suikerziekte en nog eens een miljoen Nederlanders gebruikt antidepressiva. In plaats van met pillen symptomen bestrijden kunnen we beter deze ziekten bij de kern aanpakken en genezen. Helaas doen de meeste geneeskunde-opleidingen daar nog te weinig mee en hebben artsen en medische studenten onvoldoende kennis en vaardigheden om leefstijl in te zetten als medicijn. Daniel Sieczkowski, student geneeskunde, Healthcare Management en filosofie aan de EUR wil hier met de Stichting Student en Leefstijl verandering in brengen.
Stichting Student & Leefstijl: Wie, wat, waarom?
Daniel: “Stichting Student & Leefstijl (voorheen Student & Voeding) is in 2017 opgericht voor en door geneeskundestudenten met als doel implementatie van onderwijs over voeding en leefstijl in de artsenopleiding."
”Van de ziekten is 60% leefstijl-gerelateerd, maar slechts 1% van het onderwijs in het geneeskundecurriculum gaat over leefstijlgeneeskunde! En dat terwijl wetenschappelijk onderzoek toont dat de arts voor patiënten het eerste aanspreekpunt en de autoriteit is op het gebied van gezond leven en ziektes genezen, zelfs een grotere autoriteit dan de diëtist. Uit onderzoek van Van Dam-Nolen in opdracht voor het Ministerie van VWS, blijkt dat meer dan 70% van de geneeskundestudenten meer onderwijs over leefstijl wenst te krijgen. Onderwijs hierover is essentieel om leefstijl volwaardig onderdeel van de behandeling te laten worden. Student & Leefstijl zet zich hiervoor in. Zo willen wij de zorg van de toekomst op duurzaam beter en doelmatiger maken.”
"Inmiddels organiseren we op alle 8 geneeskundefaculteiten in Nederland een extracurriculaire cursus over leefstijlgeneeskunde (genaamd “Students Experienced in Lifestyle and Food (SELF)”) die inmiddels door meer dan 1500 studenten is afgerond. Daarnaast hebben we op iedere faculteit werkgroepen opgericht met onderwijscoördinatoren en leefstijl-deskundigen over hoe we het curriculum moeten veranderen en zijn er al een aantal keuzevakken/minoren uit voortgekomen. Recent hebben wij onderzoek verricht naar hoeveel onderwijs er precies wordt gegeven over leefstijlgeneeskunde. Hierover is een artikel verschenen in het vooraanstaande medische nieuwsmedium Medisch Contact.“
Wat drijft jou om je naast het studeren in te zetten voor Student & Leefstijl?
Daniel: "Ik wil nu al impact creëren door de zorg van straks tot iets beters te transformeren. Volgens mij is de beste manier om dit te doen het inzetten van een gezonde leefstijl als medicijn. Nieuw is dit overigens niet want ook in de Hippocratische eed staat vermeld dat een arts leefstijl dient in te zetten, Eeuwen werd dit deel van de eed goed nageleefd, maar door de grote successen van medicijnen, bijvoorbeeld tegen infectieziekten, raakte leefstijl in de vergetelheid. Met de opkomst van chronische ziekten als grootste ziektelast is aandacht voor leefstijl heel belangrijk!"
Hoe kan dit toekomstig medisch personeel informeren?
Daniel: "De studenten van nu zijn de artsen van de toekomst. Bovendien hebben juist studenten de tijd, open mindset en vrijheid (van de ketenen van de farmaceutische industrie en andere actoren/systeem) om de zorg van straks tot iets beters te transformeren. Daarom is onderwijs bieden over leefstijlgeneeskunde aan medische studenten volgens mij de beste manier om leefstijlgeneeskunde tot de nieuwe normaal te maken onder het medisch personeel."
Kun je iets vertellen over SELF ?
Daniel: “Onze SELF-cursus (“Students Experienced in Lifestyle and Food”) is een extracurriculaire cursus waarin medische studenten in 10 weken (in totaal 25 uur), leren hoe zij gezonde voeding en leefstijl (o.a. beweging, slaap, stressreductie, mentale gezondheid) kunnen inzetten als medicijn. Zowel preventief als curatief. De SELF-cursus verdiept en verbreedt wat je in de geneeskunde-opleiding leert.”
”De masterclasses worden gegeven door artsen, diëtisten, lifestylecoaches, beweegspecialisten en wetenschappers zoals Liesbeth van Rossum (hoogleraar obesitas, EUR), Jaap Seidell (hoogleraar voeding en gezondheid) en Tamara de Weijer (huisarts en voorzitter van Vereniging Arts & Leefstijl, met wie wij veel samenwerken). Deze cursus wordt inmiddels op 8 alle geneeskundefaculteiten in Nederland georganiseerd."
”Van de ziekten is 60% leefstijl-gerelateerd, maar slechts 1% van het onderwijs in het geneeskundecurriculum gaat over leefstijlgeneeskunde!”
Daniel: ”We hebben er voor gekozen om alleen medische studenten tot de cursus (en tot de besturen en commissies van Student & Leefstijl) toe te laten, en in beperkte mate zorgprofessionals omdat we met SELF willen focussen op de doelgroep met de meeste impact, geneeskunde studenten. Artsen zijn de centrale schakel in de zorg."
Kunnen we ‘slecht’ voedsel beter laten staan? Wat zijn dan tips voor een gezondere leefstijl?
Daniel: “Onze expertise is de implementatie van onderwijs over leefstijlgeneeskunde, maar inhoudelijke tips laten we liever over aan experts zoals Liesbeth van Rossum. Het is altijd een goed moment om te besluiten ‘slecht’ voedsel te laten staan en gezonde dingen te eten en drinken. Neem een kijkje op het online platform Food First network, dat kennis over gezonde leefstijl toegankelijk maakt voor een breed publiek.”
"Of bekijk de gezamenlijke Voedingsvisie van Student & Leefstijl, Arts & Leefstijl, Nederlands Innovatiecentrum voor Leefstijlgeneeskunde en Voeding.“
“De kennis over wat goed is, is er. Nu is het aan de voedingsfabrikanten om zich eraan te committeren en de handen uit de mouwen te steken om ernaar te handelen.“
Spelen de voedingsfabrikanten ook een rol in een gezonde leefstijl?
Daniel: “Voedingsfabrikanten spelen zeker een belangrijke rol in een gezonde leefstijl, want het grootste deel van de voeding van veel mensen komt uit hun fabrieken. Studies laten zien dat mate waarin voedsel bewerkt is an sich al negatieve effecten kan hebben, bijvoorbeeld doordat je er minder verzadigd door raakt en dus meer eet en dus in gewicht aankomt. Ik hoop dat het pleidooi voor leefstijlgeneeskunde van onze duizenden artsen en burgers van de toekomst het verstand en gevoelens van de voedingsfabrikanten zal raken en hen doen inzien dat zij veel kunnen verbeteren. De kennis over wat goed is, is er. Nu is het aan de voedingsfabrikanten om zich eraan te committeren en de handen uit de mouwen te steken om ernaar te handelen.“
Moeten we af van grootschalige voedselproductie en focussen op kleine ketens dicht bij huis?
Daniel: “Dat gaat mijn expertise helaas te boven. Het is complexe materie. Massaproductie en wereldtransport, bijvoorbeeld je boontjes uit Kenya halen, is ecologisch gezien niet optimaal. Er gaat aan bonen die je koopt een arbeidsintensief proces aan vooraf en de bonen zouden veel duurder worden als dit in Nederland zou gebeuren, mogelijk zo duur dat deze groente voor een grote groep mensen onbereikbaar wordt. En dat is zonde van het gezondheidsvoordeel waar juist deze groep bij gebaat is door kleine veranderingen in voeding en leefstijl.”
”Stoppen met het importeren van groente lijkt mij daarom niet slim. ‘Korte ketens dichtbij huis’ vind ik wel een mooie en duurzame manier om onze Hollandse tuinbouw de apotheek van de toekomst te maken. Mark Frederiks van Local2Local en de Taskforce Korte Ketens, met wie wij ook samenwerken, hebben mij ervan overtuigd dat dit kan op een evidence-based manier en dat hier veel kansen liggen. Korte Ketens in Nederland ontwikkelt zich goed, en heeft door de Coronacrisis meer aandacht gekregen, maar het zal nog even duren voordat we onze hele voedingsbehoefte op deze manier kunnen realiseren. Wat mij betreft is het tot die tijd niet kiezen tussen bonen uit Kenia of Nederland maar bouwen aan de toekomst zonder het verleden voortijdig af te breken en te gebruiken als springplank voor toekomstige ontwikkelingen, zoals Korte Ketens.”
”Gradueel toewerken naar transitie kun je zelf door bijvoorbeeld je eigen korte keten te creëren: een moestuintje. Het mooie hiervan is dat, als je eenmaal kennis hebt over wat goede voeding is, je met een moestuintje maximale controle hebt over de hele keten in termen van gezondheids-impact en milieu-impact, bijvoorbeeld welke gewassen je erin verbouwt en op welke manier. Daarnaast is lichaamsbeweging nodig om aan je moestuintje te werken, en zeker als je normaal weinig beweegt, is extra lichaamsbeweging goed voor de gezondheid.“
Tot slot, wat is het ultieme doel voor het geneeskundecurriculum met betrekking tot leefstijl?
Daniel: “Dat leefstijlgeneeskunde een rode draad vormt in het geneeskundecurriculum en uiteindelijk de zorg en maatschappij, waarin we allemaal gelukkiger en gezonder zullen zijn.“
Team Student & Leefstijl
