Ecokeurmerken als Fairtrade, Green Seal en Utz geven aan dat een product duurzaam geproduceerd is. Maar volgens universitair hoofddocent dr. Frank Wijen van RSM is het niet realistisch om duidelijke regels aan dergelijke vage kwalificaties te verbinden. De ecokeurmerken kunnen zelfs hun doel voorbij schieten, omdat het erg moeilijk is alle sociale en milieutechnische gevolgen van productieprocessen in het buitenland in de gaten te houden.
Opstellers van normen voor kwaliteitssystemen en ecokeurmerken maken met een lijst van eisen duidelijk dat producenten een bepaald keurmerk alleen kunnen krijgen als ze zich aan de bijbehorende regels houden. Maar volgens dr. Frank Wijen van RSM is het niet realistisch duidelijke regels aan vage kwalificaties te verbinden. Ze kunnen ook contraproductief werken en zo de beoogde doelen voorbij schieten omdat het erg moeilijk is om alle sociale en milieutechnische gevolgen van productieprocessen in het buitenland te bewaken en te reguleren.
Bovendien is het niet eenvoudig om een direct verband tussen oorzaken en bredere gevolgen vast te stellen. Leidt een verbod op kinderarbeid bijvoorbeeld tot betere arbeidsomstandigheden voor kinderen of zorgt het ervoor dat ze in de kinderprostitutie belanden?
Normen zijn een stuk doeltreffender als ze terdege rekening houden met de bredere gevolgen, beweegredenen van diegenen die normen hanteren en regionale verschillen, stelt Wijen.
In onderstaande RSM Discovery-video bespreekt dr. Frank Wijen de onbedoelde gevolgen van het toepassen van normen en hoe deze te beperken.
Niet aan de verwachtingen kunnen voldoen
De opstellers van normen willen uiteindelijk dat producenten de ecokeurmerken niet louter beschouwen als symbolisch om bepaalde klanten trekken, met als doel een hogere prijs te kunnen rekenen of exclusieve toegang tot nichemarkten te kunnen krijgen. Maar niet alle producenten die een certificering willen behalen kunnen of willen al hun verantwoordelijkheden nakomen. Dat ondermijnt de geloofwaardigheid en de doeltreffendheid van de keurmerken, aldus Wijen.