Bill Gates - onder andere - roept op tot een belasting op robots. Is dat een goed idee? Onderzoeker Uwe Thümmel van Erasmus School of Economics raadt zo’n robotbelasting niet aan: de welvaartswinst van een belasting op robots is verwaarloosbaar. Donderdag 24 januari 2019 verdedigt Thümmel zijn proefschrift over een optimale herverdeling van welvaart in het licht van technologische veranderingen.
De afgelopen decennia hebben technologische veranderingen bijgedragen aan een grotere inkomensongelijkheid. Hoe kunnen overheden in het licht van technologische veranderingen herverdelingsbeleid zodanig inzetten dat de voordelen van 'machines' eerlijker onder ons allen worden verdeeld – zonder hierbij de economische efficiëntie te veel te schaden?
In zijn proefschrift ‘Of Machines and Men: Optimal Redistributive Policies under Technological Change’ analyseert Thümmel deze vragen.
Belasting op robots
In het kernhoofdstuk van zijn proefschrift stelt Thümmel de vraag of robots belast moeten worden. Bill Gates is de beroemdste voorstander van een dergelijke belasting, maar in Nederland is er ook steun voor dit idee.
Thümmel bestudeerde een model waarin robots zorgen voor een ‘polarisatie’ van de arbeidsmarkt en waarin inkomen niet-lineair kan worden belast. Hij stelt dat een belasting op robots heel goed kan worden ingezet om voor een goede loonspreiding. Een belasting op robots stimuleert bedrijven om meer werknemers in dienst te nemen in plaats van gebruik te maken van machines.
Hierdoor stijgen de lonen van werknemers en wordt de inkomensongelijkheid kleiner. Dit leidt echter wel tot een daling van de productie. Thümmel berekende de welvaartswinst van een robotbelasting voor de Amerikaanse economie, om vast te stellen dat deze verwaarloosbaar is. Hij adviseert derhalve geen belasting op robots in te voeren.
Belasting- en onderwijsbeleid
Thümmel stelt in zijn proefschrift ook de vraag hoe belasting- en onderwijsbeleid zou moeten inspelen op technische veranderingen die bepaalde vaardigheden bevoordelen (SBTC, skill-biased technical change). In de jaren zeventig van de vorige eeuw schreef de Nederlandse Nobelprijswinnaar (en hoogleraar aan Erasmus Universiteit) Jan Tinbergen al over de ‘wedloop tussen technologische ontwikkeling en onderwijs’. Tinbergen pleitte voor een grotere deelname aan hoger onderwijs om de loonverdeling te comprimeren door het aanbod van geschoolde werknemers te vergroten.
Thümmel is van mening dat onderwijssubsidies in sommige gevallen inderdaad mee zouden moeten stijgen met de SBTC, maar om een andere reden dan Tinbergen in gedachten had. Een grotere inkomensongelijkheid vraagt om progressievere inkomstenbelasting. Hogere marginale belastingtarieven maken een grotere herverdeling mogelijk, maar verstoren ook de investeringen in het hoger onderwijs.
Deze verstoring kan deels tenietgedaan worden door onderwijssubsidies te verhogen. Om deze reden zouden onderwijssubsidies zo veel mogelijk moeten meestijgen met de SBTC. Tegelijkertijd profiteren personen die toch wel naar het hoger onderwijs gegaan zouden zijn, echter ook van onderwijssubsidies.
- CV
Over Uwe Thümmel
Uwe Thümmel is onderzoeker in de groep institutionele economie van de afdeling Economie van de Universiteit van Zurich en promovendus economie aan Erasmus School of Economics (Tinbergen Instituut). Hij bestudeert het effect van technologische veranderingen op de economie, met name op inkomensongelijkheid en werkgelegenheid – alsook de beleidsimplicaties hiervan.
- Meer informatie
Persvoorlichting Erasmus Universiteit Rotterdam, 010 4081216 of press@eur.nl