De coronacrisis heeft een grote impact op de overheidsfinanciën. Leuvense en Gentse economen stellen dat er geen reden is voor paniek, de eerste prioriteit is volgens hen om het virus te bestrijden en de economie te beschermen. Er zit echter een verschil tussen het eenmalige karakter van de coronacrisis en het structurele karakter van de bestaande en toekomstige tekorten, waardoor de roep om een crisisbelasting steeds luider klinkt. Kevin Spiritus, Assistant Professor at Erasmus School of Economics, geeft zijn opinie in de Belgische krant De Standaard.
Een lomp herverdelingsinstrument
In economisch gezonde tijden zouden de meeste economen een vermogensbelasting tegenwerken. Het is een lomp instrument voor herverdeling, zegt Spiritus, omdat er geen rekening wordt gehouden met de verschillen tussen investeerders. Economen verzoeken dan ook om een brede belasting op werkelijke inkomsten uit vermogen, inclusief huurinkomsten en meerwaarde. Daarnaast verergert een jaarlijkse vermogensbelasting de impact van recessies, omdat de belasting gelijk blijft, terwijl de winsten dalen.
Uitzonderlijke omstandigheden
De kosten van zelfs een kleine jaarlijkse belasting lopen met de jaren al snel op. Een dergelijke jaarlijkse vermogensbelasting is daarom ook alleen aangewezen bij excessieve vermogensongelijkheid, met bijvoorbeeld schadelijke effecten voor de democratie. Een uitzondering op deze regel zijn zeldzame schokken, zoals een oorlog. Volgens Kevin Spiritus is de economische schade aangericht door zo’n eenmalige vermogensbelasting veel kleiner dan bij een jaarlijkse inning. Je belast immers vermogen wat al verworven is. Bij een eenmalige inning blijft het effect op toekomstige beslissingen van investeerders beperkt, stelt Spiritus. Zelfs een kleine aanslagvoet, met beperkte economische schade, levert volgens hem al heel wat op.
Druk op overheid
De vraag of we ons vandaag de dag in zo’n unieke situatie bevinden, waarbij we grote vermogens zouden moeten belasten, hangt allereerst af van de druk op de overheid om de staatsschuld versneld af te betalen. De binnenlandse politieke druk om in te grijpen wordt nu al verhoogd en er is een aanzienlijke kans dat Europese instellingen er niet in zullen slagen een nieuwe, diepere eurocrisis te voorkomen, zegt Spiritus. Opnieuw stijgt de druk om de schuld versneld te verlagen, om te voorkomen dat de rente op Belgische obligaties stijgt en de schuld exponentieel zal toenemen. Een uitzonderlijke vermogensbelasting is dan minder schadelijk dan belastingen op inkomens of grote besparingen in de sociale sector.
Ten tweede hangt het volgens Spiritus af van de vraag hoe we de impact van de coronacrisis eerlijk kunnen verdelen. Momenteel verstrekt de overheid heel wat leningen om de economie draaiende te houden. Aan de andere kant behalen bepaalde sectoren uitzonderlijke winsten gedurende deze crisis. De overheid deelt vooral in de verliezen en minder in de winsten, zegt Spiritus. Eenieder die zijn inkomen behoudt en door de lockdown extra kan sparen, dankt dit volgens hem aan de overheid. De morele vraag rijst dan of we geen uitzonderlijke bijdrage moeten vragen aan de mensen die het beste de crisis doorkomen, concludeert Kevin Spiritus.
Downloads
- Universitair Docent
- Meer informatie
Het opiniestuk uit De Standaard kan hierboven gedownload worden, 23 april 2020.