Eeuwfeest van vakblad ESB groots gevierd

Het jubileumcongres dat ’s middags plaatsvond in de Aula van Erasmus Universiteit Rotterdam, had als thema 'Prikkels in de financiële sector', met optredens van Lawrence Summers en Martin Hellwig. Beiden wijdden uit over macro-incentives en micro-incentives in de financiële sector. Aansluitend vond er een debat plaats met Michiel Bijlsma (CPB), Jeroen Kremers (bunq.com), Sweder van Wijnbergen (Universiteit van Amsterdam), Henriëtte Prast (Universiteit van Tilburg) en Martin Hellwig (Universiteit Bonn).

Ten overstaande van circa 600 studenten en economen uit de universitaire wereld en publieke sector, ging Sandra Phlippen, hoofdredacteur ESB, in  haar speech in op het  feit dat de wetenschap inmiddels bijzondere  bewijzen voor motivaties en gedragingen van  bankiers heeft gevonden; zoals dat bankiers eerlijker antwoorden op vragen over thuis dan  over de bank, in tegenstelling tot niet-bankiers. Phlippen stelde dat de incentives moeten  worden veranderd om de bankensector veerkrachtiger te maken bij schokken.

Via een live-videostream sprak Lawrence Summers (hoogleraar macro economie aan Harvard University   en voormalig adviseur van de presidenten Clinton en Obama) vanuit het Amerikaanse Beverly Hills de aanwezigen toe. Volgens hem is het probleem niet ‘too big to fail’, zo groot was Lehman Brothers niet. ‘Hopen dat marktdiscipline werkt, is een strategie die rampen teweeg brengt. We moeten actief ingrijpen   in de sector. Kapitaalratio's en liquiditeitsratio's moeten verder omhoog, en de bankensector vergt veel sterkere regulering’, aldus Summers.

Volgens Summers is het noodzakelijk dat Europa zijn economie versterkt: ‘Rentes in Nederland en Duitsland liggen in de buurt van de 50 basispunten, voor 10 jaar. Het kan twee dingen betekenen: of we verwachten nauwelijks inflatie in die 10 jaar of de reële rentes zijn opmerkelijk laag, zelfs negatief. Geen van beide is een teken van economische gezondheid en ik geloof niet dat de wereld beter af is met een Europa dat zich naar meer welvaart devalueert. De economie moet sterker’.

Summers besloot zijn voordracht met het punt  dat financiële bemiddeling belangrijk blijft en zich nog veel verder kan en moet ontwikkelen. ‘Betalingen kunnen efficiënter worden gemaakt, spaarders en investeerders kunnen  op platforms bij elkaar komen tegen veel  lagere kosten dan voorheen. Dit is de belofte  van financiële innovatie. Dit levert baten voor consumenten, het is ook niet alleen toegang  tot kapitaal voor bedrijven; maar het is ook een transparanter en veiliger financieel systeem, dat minder levens financieel verwoest’.

Martin Hellwig (hoogleraar economie aan de Universiteit van Bonn en directeur van het Max Planck Instituut) richtte zich vervolgens in zijn voordracht op de ‘micro- and meso-incentives in finance’. Zijn verhaal liet zicht het beste samenvatten aan de hand van zijn opgeworpen vragen, waar de economische wetenschap veelal nog geen antwoord op heeft, zoals: Waarom is het financiële systeem fragiel? ‘Een econoom zal je vertellen dat een bank verschillende functies heeft: uitlenen, risicotransformatie, effecten-transformatie... Een alternatief verhaal: liquiditeit is geweldig en dat wordt geleverd door banken. Nog een verhaal: markt zal bankiers disciplineren, anders gaat de bank failliet. Deze verhalen zijn tegenstrijdig. Wat als bankiers denken dat ze risico's kunnen beheersen maar overmoedig zijn?’