Het circulaire ziekenhuis: Gezondheidszorg zonder kosten voor het milieu

100% circulair

De COVID-19 pandemie is een gemengde zegen geweest in een tijd waarin plastic voor eenmalig gebruik in de gezondheidszorg snel het nieuwe normaal werd. "Aan de ene kant hadden we het zo druk met het leveren van hoogwaardige gezondheidszorg aan een stortvloed van patiënten dat alle duurzaamheidsinspanningen op de lange baan werden geschoven," zegt Hunfeld. Maar gangen vol prullenbakken volgepropt met beschermingsmiddelen voor eenmalig gebruik gaven ook een krachtige, dringende boodschap af. Alsof dat nog niet genoeg was, benadrukte ook de volatiliteit in de aanvoer, veroorzaakt door lange aanvoerketens en havens die op elk moment gesloten konden worden, de noodzaak van circulariteit.

Zodra het stof van de COVID enigszins was neergedaald, ging een opgewekt interdisciplinair team aan de slag. "Nu is het tijd om de ecologische voetafdruk van de gezondheidszorg te verkleinen - voor gezonde mensen en een gezonde wereld", aldus Diehl. "We hebben het gecombineerde vernuft van de TU Delft, het Erasmus MC en de Erasmus Universiteit, meer dan 15 groene teams in het Erasmus MC zijn er helemaal klaar voor en de landelijke Green Deal 3.0 over Duurzame Zorg is net ondertekend. Wij denken dat een 100% circulaire intensive care afdeling haalbaar is in 2030, en hele ziekenhuizen in 2050."

Totale waardeketenbenadering

Het team combineert expertise in medische wetenschappen, engineering, design, beleid, operations research, supply chain management en gedragswetenschappen en past een totale waardeketenbenadering toe volgens de tien R's van circulariteit (refuse, rethink, reduce, reuse, recycle, etc.). "We pakken productkeuzes, gebruikersgedrag, sterilisatie voor meervoudig gebruik en recycling aan", zegt Van Raaij. "Aan de inkoopkant kunnen we bijvoorbeeld overstappen op leveranciers die recyclebare verpakkingen gebruiken en leveranciers die producten voor meervoudig gebruik aanbieden in plaats van voor eenmalig gebruik. Ook blinkt het Erasmus MC uit in het mede ontwikkelen van nieuwe oplossingen via innovatie-inkoop."

Overschakelen op producten voor meervoudig gebruik lijkt misschien 'laaghangend fruit', maar vergt investeringen in interne steriele verwerking, aan de inkoopzijde en mogelijk ook van de gebruikers. "Als verpleegkundigen nu een schaar weggooien na gebruik, kunnen we niet verwachten dat ze twee minuten besteden aan het schoonmaken ervan voorafgaand aan steriele verwerking," zegt Hunfeld. Diehl voegt eraan toe dat een streven naar circulariteit misschien begint met het onderzoeken van een enkel product, maar altijd gevolgen heeft voor een hele logistieke keten en de context waarin ze in een ziekenhuis worden gebruikt. "Deze off-product impacts komen aan het licht tijdens de verschillende 'mapping' methoden die we toepassen zoals product en user journeys en materiaalstroom analyse."

Bewustwordingstraining vormt de kern van de beoogde transitie, omdat het ertoe bijdraagt dat dagelijks de juiste keuzes worden gemaakt en toegepast. Neem persoonlijke beschermingsmiddelen; er is een overmatig gebruik van zaken als handschoenen, oogbescherming en andere beschermingsmiddelen", zegt Hunfeld. Wij pakken dit aan door protocollen te verduidelijken en te verfijnen. Maar wat we echt willen is dat hele afdelingen, het hele ziekenhuis, duurzaamheid leven en ademen.'

Benieuwd naar het volledige (Engelstalige) artikel? Lees meer op de website van de Covergentie.