Integrale zorg vraagt om integrale bekostiging

Chronische ziekten hebben een steeds grotere weerslag op de volksgezondheid, het gezondheidszorgbudget en het beschikbare arbeidspotentieel. Integrale zorgverlening, in de vorm van disease management programma’s (DMP’s),  is een veelbelovend concept om deze problemen het hoofd te bieden. Deze programma’s worden vaak ondersteund door een nieuwe manier van bekostiging die zorgaanbieders een financiële prikkel moet bieden om integrale zorg te implementeren.

In zijn proefschrift ‘Payment and Economic Evaluation of Integrated Care’ onderzocht Tsiachristas de effecten van deze bekostigingssystemen, de variatie in programmakosten van DMP’s en de kosten-effectiviteit van DMP’s voor cardiovasculair risicomanagement, COPD en diabetes.

Stijging kosten neemt af
Prestatiebekostiging, coördinatiebekostiging en integrale bekostiging hebben elk hun eigen gewenste en ongewenste prikkels. Perverse prikkels kunnen ondervangen worden door verschillende bekostigingssystemen te combineren. Europese landen die prestatiebekostiging invoerden zagen een afname in de jaarlijkse stijging van de uitgaven voor ziekenhuisopnames en landen die integrale bekostiging invoerden een afname in de stijging van uitgaven voor poliklinische zorg, ten opzichte van controlelanden.

Kosten verschillen
De zorgkosten van patiënten die aan DMP’s deelnemen verschillen enorm. Zorgkosten zijn hoger naarmate mensen ouder zijn, meer co-morbiditeit (vooral cardiovasculair) hebben, en een slechtere kwaliteit van leven hebben. Patiënten in DMP’s voor COPD hebben beduidend hogere zorgkosten dan patiënten in DMP’s voor diabetes en cardiovasculair risicomanagement. Ook de programmakosten van DMP’s lopen sterk uiteen. Dit komt vooral door de grote verschillen in de tijd om die programma’s te ontwikkelen en door de grote verschillen in het aantal en het type zorgaanbieders dat hierbij betrokken is. Door het aantal deelnemers aan DMP’s te vergroten en DMP’s voor verschillende ziekten te combineren zijn schaalvoordelen te behalen.

Uitgebreider is effectiever
DMP’s leiden op korte termijn tot een verbetering in leefstijl (meer bewegen, minder roken), en een verbetering in ervaren integratie van zorg, maar effecten in termen van QALYs (Quality-adjusted Life Years) zijn gering. Meer uitgebreide programma’s zijn in potentie effectiever en kosten-effectiever dan minder uitgebreide programma’s.