Niets is menselijker dan het toegeven aan verlangens. Goede voornemens en wilskracht blijken echter vaak weerloos bij de aanblik van onze favoriete snacks. Uit nieuw onderzoek van universitair hoofddocent Nicole Mead van Rotterdam School of Management, Erasmus University (RSM) en Professor Vanessa Patrick van Houston University naar de kracht van vrije wil blijkt dat je beter tegen jezelf kan zeggen ‘ik eet dit ooit nog wel eens’ dan ‘ik eet dit echt nooit meer’.
In een serie experimenten schotelden de onderzoekers hun proefpersonen een aantal verleidelijke, maar ongezonde snacks voor. Ze zochten uit hoe mensen minder kunnen gaan verlangen naar de snacks en er ook minder van gaan eten. Uit de resultaten bleek dat ontkennen van verlangen niet erg effectief is. Sterker nog, proefpersonen die het in eerste instantie nog lukte om streng te zijn voor zichzelf en ‘nee’ te zeggen, aten later vaak alleen maar meer van de snacks.
Aan andere proefpersonen werd gevraagd om tegen zichzelf te zeggen ‘dit eet ik ooit nog wel eens’. Hun verlangen naar snacks nam af en ze aten er ook beduidend minder van. In een experiment at deze groep ruim de helft minder chocolaatjes dan de andere groep die zichzelf had beloofd zich in te houden en er nooit meer van te eten. Dit positieve effect kan wel een week aanhouden, zo vonden de onderzoekers.
De kracht van vrije wil
Uit de experimenten bleek dat het belangrijk is dat mensen zèlf tot de conclusie komen om het toegeven aan de verleiding tot ‘ooit’ uit te stellen. Deelnemers die hier namelijk door de onderzoekers gedwongen mee akkoord gingen, aten gewoon hetzelfde als altijd. De strategie van ‘uitstellen tot ooit’ werkt het beste bij de groep proefpersonen aan wie slechts gesuggereerd was om de snack tot een onbepaald moment uit te stellen. Ze mochten zelf beslissen of ze dit ook echt zouden doen. Alleen de deelnemers die vervolgens uit eigen beweging kozen voor deze aanpak, verlangden minder naar de snacks en aten er minder van.
‘Hou ik niet van chocola?’
Mead en Patrick stellen dat hun resultaten aansluiten bij het idee dat mensen hun eigen gedrag bestuderen om zo aanwijzingen te krijgen over hun eigen voorkeuren. Een proefpersoon die er bijvoorbeeld voor kiest om tegen zichzelf te zeggen ‘van die chocola eet ik ooit nog wel eens’, zorgt ervoor dat hij automatisch minder waarde gaat hechten aan chocola. Met andere woorden: hij traint zijn eigen geest om te denken ‘als ik die chocola nu niet eet, hou ik blijkbaar niet zo van chocola.’
Dat is ook waarom het niet werkt om een specifiek moment in de toekomst te kiezen om aan het verlangen toe te geven. Net zoals een geboekte vakantie alleen maar leidt tot voorpret, zo werkt het ook niet om je eetbare verleidingen uit te stellen tot een bepaalde dag. Dat houdt de verleiding alleen maar levendig en de aandacht bij het ongezonde eten.
Stoppen met roken
Hoewel dit onderzoek zich richt op het verlangen naar ongezond eten, kunnen de uitkomsten van pas komen bij andere situaties waarin mensen weerstand proberen te bieden aan iets wat ze eigenlijk niet willen doen zoals roken, woedeaanvallen of impulsief winkelen. In die gevallen zorgen traditionele methodes als het stellen van doelen en het inzetten van wilskracht er ook alleen maar voor dat je je aandacht blijft richten op wat je het meest verlangt.
Het paper: The taming of desire: Unspecific postponement reduces desire for and consumption of postponed temptations. Mead, Nicole L.; Patrick, Vanessa M. Journal of Personality and Social Psychology, Vol 110(1), Jan 2016, 20-35.
- Meer informatie
Voor meer informatie over dit persbericht kunt u contact opnemen met Ramses Singeling, Media Officer voor RSM, op +31 10 408 2028, of per e-mail op singeling@rsm.nl