Minister van Financiën Wopke Hoekstra en minister-president Mark Rutte hebben een verkeerd besluit genomen over de Europese steun aan Italië. Meer dan zestig prominente Nederlandse economen ondertekenden gisteren een open brief in de Volkskrant waarin ze de Nederlandse regering opriepen haar standpunt te wijzigen. Bas Jacobs, Sijbren Cnossen hoogleraar Publieke Economie, en assistent-professor Kevin Spiritus bij Erasmus School of Economics behoren tot de ondertekenaars.
Een oproep aan de overheid
Verschillende vooraanstaande Nederlandse economen vinden het Nederlandse standpunt over een gemeenschappelijke Europese financieringsstrategie voor de aanpak van de coronacrisis niet gerechtvaardigd en roepen de Nederlandse regering op om haar beleid te wijzigen en deze aanpak te ondersteunen. Het zou in ons eigen belang zijn als landen als Italië, Spanje en Portugal in staat zijn om de coronacrisis effectief aan te pakken.
Counter productief
Volgens de economen is het belemmeren van een gezamenlijke aanpak om twee redenen contraproductief. Ten eerste zal de Europese Centrale Bank (ECB) op eigen houtje moeten handelen. Dit is onwenselijk, omdat het ontbreekt aan een democratische richting en legitimiteit wanneer regeringen aan de zijlijn staan. Zij stellen dat de ECB alleen niet effectief kan zijn. Er is steun nodig van de regeringsleiders, de EU en de nationale parlementen, die de democratische legitimiteit moeten waarborgen door de crisis met een gemeenschappelijke begrotingsbasis te bestrijden.
De tweede reden is dat Nederland zijn slagkracht in Europa moet bewaken. We moeten onze momenten kiezen, zeggen de economen.
Een gemeenschappelijke vijand
De eerste stappen voor Europese actie zijn al gezet. De Europese Commissie heeft binnen de huidige begroting tientallen miljarden vrijgemaakt en de begrotingsvereisten zijn versoepeld. De ECB heeft ook aangekondigd meer dan 1.000 miljard euro aan schulden op te kopen om de economie te stimuleren. De meeste maatregelen zijn echter nationaal van aard. Het is opvallend hoe de noordelijke EU-lidstaten meer geld kunnen uitgeven dan de zuidelijke. Ook de zwakkere landen moeten een ondersteunend beleid kunnen voeren. Het coronavirus is een gemeenschappelijke vijand, die een gemeenschappelijk beleid vereist.
Een situatie-specifieke oplossing
Wat nodig is, is een specifieke oplossing voor deze situatie. Een duidelijke stap in die richting zou de activering van het bestaande noodfonds van het Europees Stabiliteitsmechanisme zijn door het aanbieden van kredietfaciliteiten aan de lidstaten. Deze zouden crisis specifiek moeten zijn en dus onafhankelijk van de hervormingsprogramma's en hun voorwaarden. Het is wellicht ook mogelijk om het idee van "crisisobligaties" te onderzoeken, maar dan wel met de nadruk op deze corona-crisis.
Een toegeeflijker standpunt
De boodschap van de Nederlandse economen luidt dat het nu niet de tijd is voor discussie. Het is duidelijk dat verschillende landen moeten hervormen en hun financiële zaken op orde moeten krijgen. Om dit te bereiken zal Nederland zich in de toekomst moeten laten horen, maar vooralsnog vereist de gemeenschappelijke dreiging van het virus eerst toegeeflijkheid en hulp.
- Professor
- Universitair Docent
- Meer informatie
Klik hier om het hele artikel van de Volkskrant te lezen, 31 maart 2020.
De gehele lijst van Nederlandse economen die hun naam zetten onder de open brief kan bovenstaand gedownload worden.
Over Kevin Spiritus
Kevin Spiritus is assistent-professor aan Erasmus School of Economics. Hij is onderzoeksmedewerker aan het departement economie van de KU Leuven, waar hij gepromoveerd is. Zijn onderzoek richt zich op Optimaal Belasting- en Voordeelbeleid en de Dynamiek van Ongelijkheid.