Ruben Houweling, hoogleraar Arbeidsrecht aan Erasmus School of Law, pleit voor een nieuwe inrichting van de arbeidsmarkt. Zo genieten zzp’ers op dit moment niet dezelfde sociale zekerheid als werknemers, terwijl de situatie van de twee vaak niet veel van elkaar verschilt. Door het sociale vangnet los te koppelen van de arbeidsovereenkomst, zou volgens Houweling het financiële risico dat de werkgever ten aanzien van zijn werknemers en de zzp’er ten aanzien van zichzelf draagt in tijden van ziekte en arbeidsongeschiktheid grotendeels wegvallen. Hij sprak hierover bij BNR Nieuwsradio.
Het aandeel zelfstandigen zonder personeel stijgt al een aantal decennia, vertelt Houweling: “Eigenlijk is sinds de jaren ’90 de zzp-deelname aan de arbeidsmarkt elk jaar vrij constant aan het groeien en de laatste vijf jaar is die groep steeds meer in beeld gekomen en misschien ook wel sterker gegroeid, maar het is eigenlijk een vrij constante stroom die we zelf ook hebben gestimuleerd met allerlei fiscale maatregelen.”
Zzp’er zijn betekent vaak een hoger uurloon, maar wanneer een zelfstandige ziek is of arbeidsongeschikt wordt, heeft deze vaak geen sociale zekerheden om op terug te vallen. “In Nederland krijgt iedereen een AOW-pensioen, of je nu zzp’er bent of werknemer. We gaan er eigenlijk allemaal vanuit dat we best die pensioenleeftijd bereiken, toch kiezen we voor een volksverzekering. Het risico op ziek worden is ook reëel. Werknemers zijn daar eigenlijk voor beschermd via de werkgever (twee jaar lang loondoorbetaling, re-integratie en daarna vallen ze in een [sociaal] vangnet). Maar diezelfde ondernemer, die hetzelfde risico loopt, moet het zelf maar regelen. Waarom vinden we een verzekering tegen oud worden vanzelfsprekend en een verzekering tegen arbeidsongeschiktheid niet?”, aldus Houweling.
Twee vliegen in één klap
De hoogleraar Arbeidsrecht ziet kansen voor zowel werkgevers als zzp’ers, door het sociale vangnet – dat op dit moment vooral is geregeld in de arbeidsverhouding tussen werknemer en werkgever – los te koppelen en beschikbaar te maken voor alle werkenden. Zzp’ers hebben geen arbeidscontract en daarom ook geen recht op bijvoorbeeld uitkeringen bij ziekte of werkloosheid die voor werknemers wel beschikbaar zijn. Zzp’ers die deze risico’s afzonderlijk willen laten verzekeren, kijken vaak tegen hoge premies aan. Tegelijkertijd betalen werkgevers nu vaak voor de premies van verzekeringen van hun werknemers en daardoor zijn zzp’ers goedkoper dan werknemers.
Er is een oplossing volgens Houweling: “Je zou heel verstandig doen door het sociale vangnet los te koppelen van de arbeidsovereenkomst. Iedereen is vanaf zijn achttiende verzekerd tegen aansprakelijkheid en misschien zouden we dat ook moeten doen voor risico’s die zich voordoen in het werkende leven. Als we iedereen [collectief] zouden verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid, dan heb je het over tien miljoen werkenden. Aan de ene kant bied je dan een alternatief voor zzp’ers, namelijk dat ze een betaalbare arbeidsongeschiktheidsverzekering die ook wat oplevert hebben, en tegelijkertijd haal je bij de werkgevers een van die gevoelige dossiers weg, onder andere het twee jaar doorbetalen van zieke werknemers.”
Op de ideale arbeidsmarkt, zou er volgens Houweling geen verschil in aanspraak op sociale zekerheid tussen zelfstandigen en werknemers zijn: “Als we met een schone lei zouden kunnen beginnen, zouden we de sociale zekerheid uit de arbeidsovereenkomst moeten halen en moeten zorgen voor een sociaal vangnet voor iedereen.”
- Professor
- Meer informatie
Klik hier voor de hele uitzending van BNR Nieuws.