Politicoloog prof.dr. Michal Onderco, Erasmus Universiteit Rotterdam heeft samen met zijn collega prof.dr. Wolfgang Wagner van de Vrije Universiteit Amsterdam subsidie ontvangen voor hun onderzoeksproject 'Towards a new belligerency? Explaining changing attitudes on the willingness to fight for one's country'. Dit gezamenlijke project wordt gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) in het kader van de Nationale Wetenschapsagenda (NWA).
De "langdurige vrede" tussen grootmachten en afnemende oorlogsvoering is een van de opmerkelijkste kenmerken van de periode na de Tweede Wereldoorlog. Naast het toenemende aantal democratieën, de groeiende onderlinge afhankelijkheid en de internationale bestuurlijke samenwerking, is de houding van de burgers ten opzichte van conflicten een belangrijke verklarende factor hiervan: door stijgende welvaartsniveaus zijn samenlevingen "post-heroïsch" geworden, waarin men minder snel geneigd is het leven van eigen burgers (en, zij het in mindere mate, van mensen in het algemeen) op het spel te zetten.
Het bewijs voor afnemende bereidheid om te vechten komt uit de eerste zes 'golven' van de World Values Survey, een wereldwijde enquête waarvoor sinds het begin van de jaren tachtig duizenden burgers zijn ondervraagd. Het percentage dat positief antwoordde op de vraag of zij bereid zouden zijn voor hun land te vechten, daalde iedere golf. Het is verontrustend om te zien dat deze trend in de meest recente, zevende golf, uitgevoerd tussen 2017 en 2021, is gekeerd. Voor een aanzienlijk aantal landen is het percentage burgers dat bereid is te vechten voor hun land gestegen. Als vechtmoeheid van burgers inderdaad een verklarende factor is voor de afname van oorlogsvoering, is dit een alarmerende bevinding.
Toenemende bereidheid tot vechten
In dit project zullen Wagner en Onderco onderzoeken wat de groeiende bereidheid om te vechten verklaart. Hun analyse-eenheid zijn samenlevingen en hun gemiddelde bereidheid om te vechten, in plaats van gegevens op individueel niveau. Zij zullen onderzoeken in hoeverre veranderende conflictniveaus in de omgeving van een land, economische crises, terroristische incidenten en maatschappelijke polarisatie samenhangen met de toenemende bereidheid om te vechten.
"De beurs is een geweldige kans om een nieuwe onderzoekslijn te verkennen", zegt Wagner. "Met de oorlog die in Oekraïne woedt, kon deze beurs nauwelijks actueler zijn. De oorlog is niet alleen rampzalig voor Oekraïne, maar kan ook zeer negatieve overloopeffecten hebben naar naburige samenlevingen."
"Meer dan ooit moeten we begrijpen wat samenlevingen bereid maakt om te vechten. De inval van Rusland in Oekraïne heeft eens te meer aangetoond dat oorlog geen achterhaald concept is. Dit project stelt ons in staat het snijvlak te verkennen van het sociaal-wetenschappelijk begrip van samenwerking en conflict binnen en tussen samenlevingen." stelt Michal Onderco.
De subsidie maakt deel uit van het thema "tussen conflict en samenwerking" van de Nationale Wetenschapsagenda. Wagner en Onderco zullen samenwerken met de Stichting Vredeswetenschappen en de Parlementaire Assemblee van de NAVO als maatschappelijke partners.
Persbericht met toestemming (grotendeels) overgenomen van VU Amsterdam
- Professor
- Meer informatie
Marjolein Kooistra, communicatie ESSB, 06 83676038 | kooistra@essb.eur.nl