Op 3 mei is het World Press Freedom Day met als thema ‘Journalism under digital siege’. Dr. Mijke Slot van Erasmus School of History, Culture and Communication doet onderzoek naar de rol van technologie in de journalistiek. Ze sprak hiervoor veel journalisten bij regionale en landelijke media: “In vergelijking met andere landen gaat het goed, maar het is niet alleen maar vrijheid blijheid hier. We moeten de persvrijheid goed beschermen.”
Tegenwoordig zitten bijna alle journalisten op sociale media, hebben alle kranten en nieuwsmedia apps en verzamelen ze veel data. Daarnaast is de manier waarop we nieuws consumeren erg veranderd, veel mensen zien nieuws voornamelijk via sociale media voorbijkomen. Onderzoek naar de rol van technologie in de journalistiek is dus van bijzonder groot belang.
Bedreigingen in je Twitter-feed
Via die sociale media profileren veel journalisten zich ook en zoeken ze contact met hun publiek. Dat heeft soms ook negatieve kanten, zoals bedreigingen die ineens geuit worden in je twitter-feed. “Regionale nieuwsredacties lijken vaker met bedreigingen te maken te hebben, al is hier geen harde data over. Ze staan ook veel dichter bij hun publiek, ze komen ze gewoon tegen in de supermarkt”, vertelt Slot. “Uit de gesprekken blijkt ook dat regionale journalisten de lezers die veel commentaar hebben vaak wel kennen en soms gewoon uitnodigen voor een kop koffie, waarmee de lucht dan geklaard is.” Journalisten bij landelijke media hebben ook te maken met bedreigingen, maar hebben toch meer afstand tot hun publiek en zullen ook minder snel geneigd zijn koffie te drinken.
Technologie geeft kansen om mooie verhalen te maken
Toch wil Mijke Slot benadrukken dat het niet alleen maar kommer en kwel is voor journalisten op online en sociale media: “Er liggen ook kansen. Als journalisten echt contact zoeken met hun publiek - niet de kleine minderheid die schreeuwt, maar juist het merendeel dat zich niet laat horen – dan is dat heel waardevol voor hun werk.” Als goed voorbeeld noemt ze de open redactie van de Volkskrant of de redactie van Nu.nl die actief uitvraagt waar hun publiek over wil lezen. “Ze luisteren naar hun publiek zonder hun afhankelijkheid te verliezen.”
‘Fake news’
Het wordt natuurlijk anders als er echte fysieke bedreigingen worden geuit of er mishandeling bij komt kijken. “Het gaat de verkeerde kant op als politici dingen roepen als ‘fake news’ of ‘journalisten zijn criminelen’. Dan krijg je een glijdende schaal en waarbij mensen denken dat journalisten niet te vertrouwen zijn”, zegt Slot. “De journalistiek is erg belangrijk voor elk land, voor het functioneren van een democratie en daar mag een politicus geen waardeoordeel over geven.”
Politici moeten juist het goede voorbeeld geven
Ze vindt World Press Freedom Day dan ook van groot belang: “Deze dag is heel belangrijk voor ons bewustzijn dat we blij moeten zijn met de persvrijheid in Nederland. Die is namelijk echt goed hier, zeker vergeleken met landen als Mexico of Rusland. Dat moeten we ook zo behouden, het moet niet slechter worden. Agressie moet worden voorkomen en politici moeten hierin het goede voorbeeld geven.”
- Onderzoeker