Op woensdag 24 juni 2020 verdedigt T.S. Lysen zijn proefschrift, getiteld: ‘Sleep and the Risk of Neurodegenerative Disease. A population-based approach’.
Slaap is essentieel voor de hersenen om overdag te presteren. De hersenprocessen waarbij slaap helpt zijn dezelfde als de ziekmakende processen in neurodegeneratieve ziekten. Mogelijk is slecht slapen dus een risicofactor voor het ontwikkelen van deze ziekten. In dit proefschrift onderzochten we slaap en zijn oorzakelijke rol in neurodegeneratieve ziekten, specifiek dementie en de ziekte van Parkinson, en gerelateerde hersenaspecten. Dit onderzoek werd verricht in mensen van middelbare en oudere leeftijd die deelnamen aan het prospectieve, populatie-gebonden Erasmus Rotterdam Gezondheid Onderzoek (ERGO).
We beschreven slaap in de populatie met een systematische review en een meta-analyse, waarin we lieten zien dat volwassenen vaak slaapklachten hebben terwijl ze wel voldoende slapen. Slechte zelf-gerapporteerde slaapkwaliteit was niet geassocieerd met dementierisico, terwijl slechte slaap gemeten met een accelerometer (actigraaf) wel geassocieerd was met een hoger dementierisico. Deze laatste associate werd niet verklaard door neurodegeneratie of stapeling van het 'Alzheimer-eiwit' beta-amyloid gemeten middels biomarkers in bloedplasma. Ook vonden we dat verstoorde 24-uurs activiteitsritmes, indicatoren van dysfunctie van de biologische klok, niet gerelateerd waren aan het risico op dementie.
Verder vonden we dat een afname in slaapkwaliteit en duur vroege tekenen lijken te zijn van de ziekte van Parkinson, die al beginnen zeker 2 jaar vóór de diagnose. De bevindingen i) geven normen voor slaap en geven aan dat we slaapkwaliteit niet moeten verbeteren door de slaapduur te verbeteren; ii) geven richting aan toekomstig oorzakelijk onderzoek dat gedaan kan worden naar slaap in relatie tot neurodegeneratieve ziekten.
De promoties vinden, in verband met het coronavirus, niet op de gebruikelijke wijze publiekelijk plaats in de Senaatszaal of de Professor Andries Queridozaal. De kandidaten zullen hun proefschrift online verdedigen.