Johannes Witteveen, alumnus, voormalig hoogleraar en oud-rector magnificus van de Nederlandse Economische Hogeschool, een van de voorgangers van de Erasmus Universiteit Rotterdam, is op dinsdag 23 april 2019 overleden, 97 jaar oud.
Prof.dr. H.J. (Johannes) Witteveen (1921) begon in 1939 als student aan de Nederlandse Economische Hogeschool (NEH). Hij promoveerde in 1947 cum laude onder leiding van prof.dr. Jan Tinbergen. Samen met Tinbergen heeft Witteveen het Centraal Planbureau (CPB) gestalte gegeven. In 1948 werd hij benoemd tot hoogleraar aan de NEH. In de periode 1951-1952 was hij rector magnificus van de NEH.
In 1963 werd Witteveen minister van Financiën in het kabinet-Marijnen. Na de val van dit kabinet keerde hij terug in de Tweede Kamer en was hij buitengewoon hoogleraar Staatshuishoudkunde aan de NEH. In 1967 werd hij wederom minister van Financiën (en vicepremier), deze keer in het kabinet-De Jong.
De kroon op zijn carrière in de politieke economie was zijn benoeming tot Managing Director van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) in Washington van 1973-1979. Later bekleedde hij veel functies in raden van commissarissen van grote internationale en Nederlandse bedrijven.
Afscheidsrede 50 jaar later
In mei 2014 organiseerde Erasmus School of Economics ter gelegenheid van haar honderdjarig bestaan de afscheidsrede van professor Johannes Witteveen. Door zijn benoeming tot minister van Financiën, vijftig jaar eerder, had hij nooit de kans gekregen om zijn academische carrière officieel te beëindigen.
In zijn lezing richtte Witteveen zich op het grote structurele overschot van de Nederlandse betalingsbalans en zijn tegenhanger, het spaaroverschot. In verband hiermee besprak hij anticyclisch en structureel economisch beleid.
H.J. Witteveen-leerstoel
Om de prestaties van prof. dr. Witteveen te eren nam Erasmus School of Economics in 2015 het initiatief om de H.J. Witteveen-leerstoel te vestigen ter ere van zijn bijdragen op het gebied van het nationale en internationale financieel-economische beleidsdebat en voor zijn bijdragen aan de Nederlandse economie en wereldeconomie.
De leerstoel wordt bekleed door prof. dr. Casper de Vries, hoogleraar monetaire economie. Een grote eer, aldus De Vries. Hij herinnert zich dat Rotterdam een speciale geschiedenis had als het ging om de monetaire macro-economie: “In de jaren dertig was de NEH een vreemde eend in de bijt, als tegenstander van de gouden standaard. Vanuit Rotterdam werd in de jaren vijftig het debat over macro-economie aangewakkerd, met de economen Koopmans, Holtrop, Witteveen en Tinbergen. Het monetarisme kwam via Rotterdam naar Nederland. Johannes was een van de grote Nederlandse naoorlogse macro-economisten, zowel in theorie als in de praktijk, met een zeer vriendelijke persoonlijkheid. Als voorzitter van de leerstoel hebben we verschillende formele en informele uitwisselingen en discussies over de economie gehad. Hij bleef tot het allerlaatst actief in het economisch beleidsdebat, altijd begaan met de economie en de mensen.”
College van Bestuur
Het College van Bestuur gedenkt Johannes Witteveen als een vooraanstaand econoom, origineel denker en een zeer bijzondere man met grote maatschappelijke impact. Zijn overlijden is een groot verlies.