Promotie J.L. (Jendé) Zijlmans

Samenvatting:

Achtergrond: Het concept van cognitieve en hersenreserve biedt een verklaring voor de verschillen tussen mensen in de gevoeligheid dementie. In dit proefschrift heb ik determinanten en uitkomsten van cognitieve en hersenreserve onderzocht bij mensen van middelbare leeftijd en ouderen.

Methoden: De studies in dit proefschrift zijn uitgevoerd binnen twee populatie studies: de Rotterdam Study en de ORACLE study. Eerst heb ik onderzocht welke sociodemografische, leefstijl, fysieke en psychosociale determinanten samenhangen met cognitieve reserve (Rotterdam Study). Daarna heb ik cognitieve en hersenreserve onderzocht in relatie tot dementie, het sterfterisico en depressie op latere leeftijd (Rotterdam Study). Ten slotte heb ik de langetermijngevolgen van traumatisch hersenletsel onderzocht (ORACLE-studie).

Resultaten: Ik vond dat roken, geen betaald werk, alcoholgebruik, diabetes mellitus, een voorgeschiedenis van kanker, chronische obstructieve longaandoening, depressieve symptomen en een langere tijd tot het inslapen geassocieerd waren met cognitieve reserve, maar met duidelijk verschil tussen mannen en vrouwen. Bovendien vond ik dat hogere cognitieve en hersenreserve niet alleen geassocieerd waren met een lager risico op dementie, maar ook met een lager sterfterisico en depressie op latere leeftijd. Tot slot vond ik dat traumatisch hersenletsel met bewustzijnsverlies geassocieerd was met subjectieve geheugenklachten, maar niet met cognitie of hersen-MRI-uitkomsten.

Conclusies: Met dit proefschrift is een eerste stap gezet naar het identificeren van risico- en beschermende factoren van cognitieve reserve, en het identificeren van cognitieve en hersenreserve als factoren die niet alleen het risico op dementie kunnen beïnvloeden, maar ook het sterfterisico en depressie op latere leeftijd.