De coronacrisis golft door ons zorgsysteem. Na de ICs en verpleeghuizen, nu een derde crisisgolf achter de voordeur van thuiswonende mensen met dementie en hun mantelzorgers. Het wordt tijd voor een nationale campagne om tienduizenden mensen met dementie thuis te behoeden voor grotere ellende. En om de vierde golf van grootschalige uitval van mantelzorg te keren.
Veel is ‘afgeschaald’: bezoek, clubs, sport, huisarts, huishoudelijke hulp, thuiszorg, dagbesteding, ontmoetingscentra, vrijwilligerswerk, etc. Binnenblijven is voor gewone mensen al lastig, maar rampzalig voor loopgrage mensen met cognitieve problemen. Het gevolg is ontregelde dagstructuur, eenzaamheid, onrust en onveiligheid, angsten en ontreddering. Dat gebeurt ook in sommige woonzorgvoorzieningen zonder WLZ-behandeling, waar het personeel vaak met de handen in het haar zit en nu ook extra voelt dat de coördinatie met zoveel huisartsen niet of nauwelijks te doen is.
We zien méér crisissituaties, dwang- en spoedopnames richting verpleeghuizen. Maar die vragen eerst een coronatest en twee weken quarantaine voordat opname mag. Leg dat maar eens uit aan mensen met gevorderde dementie. Hoe handhaaf je bij hen quarantaine, in hun eentje thuis of op een vreemde plek met ‘gemaskerde maanmannetjes’? Met als gevolg nog meer ‘onbegrepen gedrag’, inzet van psychofarmaca, en mantelzorgers die nog meer over hun grenzen gaan in hun wanhoop om voor hun dierbare te blijven zorgen en niet te laten gaan naar een afgesloten verpleeghuis.
Volgende golf raakt mantelzorgers
De maatregelen dreigen veel mantelzorgers op te breken, zo blijkt uit een peiling van Alzheimer Nederland onder ruim duizend mantelzorgers. Een kwart van hen voelt zich in de steek gelaten door hulpverlenende organisaties. De helft heeft meer ondersteuning nodig. Mantelzorgers snakken naar een adempauze en hebben vaak grote behoefte aan een luisterend oor, morele steun en tijdelijke verlichting.
Als vierde crisisgolf dreigt massale uitval van mantelzorgers, de ruggengraat van de dementiezorg thuis. Dat is voor henzelf niet goed, maar ook een extra schadepost voor werkgevers. Gelukkig worden alternatieven ontwikkeld, bijvoorbeeld MantelzorgNL, voordeurbezoek door vrijwilligers, zorgboerderijen met veel ruimte en nieuwe één-op- één nooddagbesteding thuis of op een beschermde plek in Noord-Holland Noord. Dat moet snel worden opgeschaald! We moet veel systematischer inzetten op (beeld)bellen, voordeur/raam/tuin-contact en digitale dagbesteding. En voor mantelzorgers online-trainingen, bijvoorbeeld over omgang met dementie en gedragsproblemen.
Deze blog van prof.dr. Robbert Huijsman is een verkorte versie. De gehele versie is verschenen op 30 april 2020 op Skipr.
- Meer informatie
Prof.dr. Robbert Huijsman is hoogleraar Management & Organisatie van Ouderenzorg