Veel groen, veel fietspaden en niet te veel snackbars: zo ziet de ideale ‘gezonde’ buurt eruit volgens gezondheidswetenschapper Famke Mölenberg, die bezig is met haar promotie aan Erasmus MC. Tijdens Science Hotel en Science Open wil ze ook graag van jou horen hoe jij hierover denkt.
‘Science Hotel en Science Open biedt Rotterdammers een kans om mee te denken over mijn onderzoek’, vertelt Mölenberg. ‘Dat onderzoek gaat over de vraag hoe we een stad inrichten om inwoners gezond te maken en te houden, dus ook om ziektes te voorkomen. Ik richt me daarbij dus op de omgeving, want de wetenschap gaat er vanuit dat je door iemands omgeving te veranderen ook het individu zelf kunt veranderen.’
Waarom is nou juist een buurt zo belangrijk je gezondheid?
‘Voorzieningen spelen mee in het gedrag van mensen, dat laten meerdere studies zijn. Dat zie je bijvoorbeeld bij buitenspelende kinderen: als er in de buurt bijvoorbeeld een Johan Cruyff-pleintje wordt geopend in de wijk, gaan de kinderen die daar wonen ook echt meer naar buiten om daar te spelen.
Natuurlijk is niet alleen de fysieke omgeving van mensen belangrijk, maar ook de sociale omgeving. Als veel mensen in jouw omgeving roken is het bijvoorbeeld minder waarschijnlijk dat jij stopt met roken. Ik probeer niet primair te kijken naar het gedrag van een individu, maar een beetje uit te zoomen en dat soort omliggende factoren ook mee te laten spelen.’
Rookvrije straten
Over roken gesproken: wat vind je van de eerste rookvrije straat die onlangs in Rotterdam is ingesteld?
‘Heel interessant! De traditionele methode om mensen te laten stoppen met roken is heel erg gericht op het individu, met die enge foto’s op sigarettenpakjes, maar ik denk dat mensen vatbaarder zijn voor dit soort initiatieven. Of door het op kinderen te betrekken: als het om hun gezondheid gaat, zijn mensen tot meer bereid.’
Hoe zou een ‘gezonde’ buurt er volgens de wetenschap uit moeten zien?
‘Die vraag is tot nu toe alleen beantwoord door professionals, zoals GGD-medewerkers en stadsinrichters. Zij vinden met name een kindvriendelijke omgeving belangrijk: een buurt moet genoeg plekken hebben waar kinderen veilig buiten kunnen spelen. Maar, zoals ik al aangaf: ik ben heel benieuwd hoe Rotterdammers zelf denken dat een gezonde buurt er uit moet zien, want dat weten we dus nog niet. Hun antwoorden hoop ik te kunnen implementeren in mijn onderzoek.’
Foto (CC-NC-NBY): Frans Schouwenburg
Als jij je ideale gezonde buurt mocht schetsen, hoe ziet die er dan uit?
‘Veel groen! Niet alleen voor buitenspelende kinderen, maar ook voor ouderen die dan gemakkelijk een wandelingetje kunnen maken. Daarvoor zijn ook goede, brede stoepen belangrijk, zonder loszittende tegels en zonder hondenpoep. Zo kunnen ouderen ook makkelijker naar vrienden en familie lopen en blijft hun sociale netwerk beter behouden. Misschien ook wel van die outdoor gyms voor ouderen. Verder zie ik zie het liefst ook geen auto’s in woonwijken, maar een buurt waar alles te voet, per fiets of met het openbaar vervoer gaat.’
Hoe zit het met eet- en drinkgelegenheden, horen die ook bij een gezonde buurt?
‘Ja! Ik wil ook kijken hoe de voedselomgeving in Rotterdam is veranderd. In de ene wijk zijn er meer ongezonde voedselaanbieders, zoals snackbars, gekomen dan in andere wijken. Dat wil ik linken aan het gewicht van kinderen in die wijken om te kijken of daar een verband is aan te tonen.’
Luchtkwaliteit
Welke buurtthema’s denk je dat Rotterdammers belangrijk vinden?
‘Ik verwacht dat ze het in ieder geval willen hebben over de luchtkwaliteit in de stad. We hebben hier natuurlijk het grote cruiseschip dat steeds de stad in- en uitvaart, we hebben de invoering van de milieuzone gehad, de afschaffing ervan, er komen steeds meer elektrische auto’s in de stad, dus gezonde lucht leeft wel hier. Maar ik denk dat bijvoorbeeld ouders met gezinnen vooral buitenruimte voor hun kinderen noemen. Verder weet ik het echt niet, ik ga er heel open in en laat me graag verrassen door het publiek.’
Tot slot: leef je zelf eigenlijk in een ‘gezonde’ buurt?
‘Ha, die vraag had ik wel verwacht. Op zich wel, ik woon in het nieuwe westen, bij de Heemraadssingel - een mooie groene zone waar je zo het park in loopt. Ik heb het dus niet zo slecht getroffen. Maar wat ik persoonlijk mis zijn wat meer onverharde paden in de buurt. Ik hou van hardlopen en denk dat dit soort paden mensen kunnen stimuleren meer naar buiten te gaan.
Wat ook voor verbetering vatbaar is, is het aantal fietsenstallingen. Voor mijn huis staan twee rekjes, maar wel tien fietsen eromheen. Als je mensen wilt stimuleren vaker de fiets in plaats van de auto te pakken, moet er wel parkeergelegenheid voor zijn. Aan de andere kant: het fietsnetwerk in Rotterdam is wel heel goed, dus wat dat betreft hebben we niet veel te klagen hier.’
- Meer informatie
Famke Mölenberg gaat tijdens Science Hotel en Science Open uitgebreid in op hoe een gezonde buurt eruit zou moeten zien. Ook vraagt ze jou naar jouw ideeën hierover. Tijdens Science Hotel gaan wetenschappers van de Erasmus Universiteit Rotterdam en kunstenaars uit de stad in gesprek met het publiek. Hier lees je er meer over.