Voor kort wetenschappelijk werk bestaan er inmiddels ruim voldoende mogelijkheden tot Open Access publicatie. Voor boeken zijn de middelen echter nog beperkt. Toch is het doel om ook zo veel mogelijk boeken in Open Access beschikbaar te stellen.
Plan S stelt Open Access voor boeken verplicht, maar erkent daarbij ook dat de middelen momenteel nog beperkt zijn. De grote Europese wetenschapsfinanciers volgen de richtlijnen van Plan S. Zo stelt NWO Open Access publicatie van boeken, bundels en hoofdstukken die het resultaat zijn van NWO financiering verplicht, maar verbindt hier tot op heden geen consequenties aan.
Mogelijkheden tot Open Access
Een groeiend aantal bestaande uitgeverijen bieden auteurs de mogelijkheid om in Open Access te publiceren, hieraan zijn echter hoge kosten verbonden (ca. 7.000 tot 15.000 euro per boek). Daarnaast zijn er ook steeds meer nieuwe, kleinschalige open access uitgeverijen – vaak door academici geleid of in een bibliotheekcontext opgezet – die tegen lagere kosten open access boeken uitgeven zoals verschillende uitgevers onder ScholarLed. Vind Open Access boeken en hun uitgevers via: OAPEN en DOAB.
De Open Access Books Toolkit is een platform dat specifieke onderwerpen behandelt die verband houden met het publiceren van Open Access boeken.
Tot slot is ook Groen Open Access (zelf-archivering) een optie voor boeken. Stel dit in een vroeg stadium aan de orde bij een uitgever; vraag naar de mogelijkheden tot het Open Access beschikbaar maken van het manuscript in het institutioneel repositorium, Pure, eventueel na een embargoperiode.
Financiering
Het Erasmus Open Access Fonds 2023 ondersteunt de open access publicatie van monografieën en geredigeerde bundels als de publicatiekosten die de uitgever in rekening brengt (Book Processing Charges) niet worden gedekt door andere financieringsbronnen. Kijk voor meer informatie op de pagina van het Erasmus Open Access Fonds.
Daarnaast heeft NWO een fonds beschikbaar voor de financiering van Open Access boeken. Projectleiders of medeaanvragers van gehonoreerde NWO-onderzoeksprojecten kunnen financiering aanvragen voor wetenschappelijke boeken die voortvloeien uit NWO-financiering. Ga voor meer informatie naar de Call Open Access Boeken.
Meer informatie over Open Access boeken vind je op het Open Access Book Network.