Om de professionele ontwikkeling van EUR docenten een extra impuls te geven, biedt de CLI de SKO en LOL trajecten. Deze worden door onderzoeks- en trainingsinstituut Risbo verzorgd. Na afronding van de opleiding ontvangt de docent een certificaat en aantekening in het HR-systeem van de EUR.
In de Leergang Onderwijskundig Leiderschap (LOL) staat vernieuwen op vakoverstijgend niveau centraal. Docenten leren binnen deze opleiding om innovatie inhoudelijk en procesmatig vorm te geven. Deelnemers worden door de decanen voorgedragen.
Verschillende (oud)deelnemers vertellen over hun ervaring met de LOL. Lees hier hun persoonlijke verhaal:
ESE-opleidingsdirecteur dr. Brigitte Hoogendoorn volgde de Leergang Onderwijskundig Leiderschap (LOL) in de periode 2017-2018 toen ze bachelorcoördinator was. “Me verder ontwikkelen in opleidingsmanagement en ervaringen delen met like-minded people, dat waren mijn beweegredenen om de LOL te gaan volgen.”
“Mijn leidinggevende van destijds had de LOL ook gedaan en in overleg ben ik ook met de leergang gestart. Het mooie is dat je de opleiding volgt met collega’s vanuit het LDE (Leiden-Delft-Erasmus) verband, dus in mijn geval kon ik niet alleen ervaringen delen met mijn collega van RSM maar ook met collega’s van Delft en Leiden.”
Actief in onderwijsmanagement
“Er zijn maar heel weinig collega’s binnen een faculteit die zich bezighouden met onderwijsmanagement. Dus het delen van frustraties, dingen waar je heel blij mee bent en die niet altijd zichtbaar zijn, kun je niet altijd delen. Dat kan ik nu nog steeds met collega’s van mijn eigen LOL studiejaar. Ook al is het contact niet meer heel frequent, je weet dat de deur altijd openstaat als je iets wilt bespreken.”
Inzicht in onderwijskundige vraagstukken
“Deels gaat de LOL over onderwijsmanagement en deels over onderwijskundige vraagstukken. Wat ik heel nuttig vond is om in de financiering van de universiteit te duiken. Hoe is dat geregeld op het niveau van de faculteiten, van de universiteit en vanuit het Ministerie van OCW?
Daarnaast herinner ik me nog steeds het inzicht dat ik kreeg van een van onze oud-rectoren Henk Schmidt over de invoering van Nominaal = Normaal. Dat nam ik in eerste instantie als een gegeven aan, maar ik heb toen van hem de wetenschappelijke onderbouwing erachter meegekregen. Daar heb ik nu in mijn dagelijkse werk nog steeds profijt van in het recente debat over de mogelijke afschaffing van het bindend studieadvies. Ik snap nu veel beter waarom men het BSA heeft ingevoerd en kan onderbouwen waarom dit in het voordeel van studenten is.”
Aanbeveling
“Ik zou zeker alle bachelorcoördinatoren aanraden om de LOL te volgen. Voor alle mensen die zich meer dan gemiddeld interesseren voor opleidingsmanagement is dit een echte aanbeveling.”
ESL-opleidingsdirecteur mr. dr. Eva Boomsluiter rondt de Leergang Onderwijskundig Leiderschap (LOL) in mei 2021 af. “De LOL geeft je een inbedding in je rol als opleidingsdirecteur.”
“Sinds september 2019 ben ik opleidingsdirecteur van de Master Fiscaal Recht. De leergang sluit goed aan bij de taken die een opleidingsdirecteur heeft. Een van de onderdelen is bijvoorbeeld de accreditatie van een opleiding: wat komt daar allemaal bij kijken?”
Opbouwen van een netwerk
“Een belangrijk asset van de leergang is het opbouwen van een netwerk en het uitwisselen van ervaringen tussen de deelnemers in vergelijkbare posities binnen andere universiteiten en andere faculteiten. Wat zijn jouw ervaringen, waar loop je tegenaan, hoe heb jij dat opgelost? Je kunt veel van elkaar leren en het is ook heel stimulerend om samen te werken.”
Verruimde visie
“Wat de LOL mij gebracht heeft? Mijn visie op management is flink verbreed en verruimd. Tijdens de leergang heb ik kennisgemaakt met verschillende managementstijlen, waaronder naast de projectmatige, ook met de natuurlijke, meer procesmatige manier van leidinggeven. We kregen daarnaast veel handvatten over hoe we op een praktische wijze met managementissues om kunnen gaan Zo hebben we geleerd om op een gestructureerde manier een stakeholderanalyse te maken. In mijn dagelijkse werk zet ik dat ook in.”
Dr. Mariëlle Linting, opleidingsdirecteur Pedagogische Wetenschappen aan de Universiteit Leiden, nam in 2018-2019 deel aan de Leergang Onderwijskundig Leiderschap. “Het kan werkelijk een eye-opener zijn om mensen van een andere opleiding of een ander instituut te spreken over dingen die je bijna vanzelfsprekend vindt in je dagelijkse bestaan, zoals het ontwerp van onderzoeksmethodes.”
“Meteen in het eerste jaar dat ik opleidingsdirecteur werd, had ik de mogelijkheid me in te schrijven voor deze leergang. Ik wilde sowieso al een training volgen op het gebied van leiderschap, en kon ook voldoen aan de voorwaarde een geschikt project klaar te hebben staan om tijdens deze LOL aan te werken. Alles kwam mooi bij elkaar.”
Inzicht en zelfvertrouwen
“Voor iedere beginnende opleidingsdirecteur zou ik het zeker aanraden om de LOL te volgen. Deze leergang kan je goed begeleiden in je eerste stappen als opleidingsdirecteur. Realiseer je wel dat de opleiding veel tijd kost; je moet het niet licht opvatten. Het is intensief en veel werk met meerdere opdrachten, zowel individueel als in groepsverband. Als je echt serieus de tijd en ruimte ervoor kunt vrijmaken, levert de leergang nuttige inzichten op in jezelf en versterk je je zelfvertrouwen.”
Onderwijsvisie ontwikkelen
“De verschillende perspectieven en andere contexten vanuit andere universiteiten is waar het extra boeiend door wordt. Nog veel interessanter dan ervaringen uitwisselen met vakgenoten vanuit je eigen universiteit, die toch altijd dezelfde context met je delen. Ook de inhoud van de leergang, zoals sessies over curriculumverandering of over het ontwikkelen van een onderwijsvisie. Hoe denk jij over goed onderwijs? Koppel dat aan de literatuur en zoek er argumenten voor. Daar neem je eigenlijk nooit de tijd voor, om dat echt goed uit te zoeken en op te schrijven. Een nuttige basis om verder mee te nemen.”
Onderwijsmanager International Studies dr. Jaap Kamphuis startte in 2018 met de Leergang Onderwijskundig Leiderschap. “Je leert naar een opleiding te kijken met een onderwijskundige bril, zonder dat je daar meteen expert in hoeft te zijn. Dat aanvullende perspectief is erg nuttig.”
De leergang was de ideale manier om eens met andere mensen in vergelijkbare posities na te denken hoe je dat nu aanpakt, een curriculumvernieuwing, een betere verbinding met de arbeidsmarkt vinden of een gemeenschap bouwen. Ik kreeg als nieuwe onderwijsmanager een grote geesteswetenschappelijke opleiding onder me van 1500 studenten en ik ben het eerst eens een jaar zelf gaan proberen. Dat is een goede manier om erachter te komen waar de gaten in je kennis en vaardigheden zitten. Hoe krijg ik dit nu weer voor elkaar? En daar kun je de leergang goed voor inzetten.
Onderwijskundig perspectief
Waar ik het meeste aan gehad heb, is niet zozeer de interactie en het netwerk, hoe nuttig, gezellig en verrijkend die ook zijn, maar de inhoudelijke kant van de opleiding. Echt het nieuwe perspectief dat je in je hoofd krijgt van de onderwijskundige kant, plus hoe je omgaat met projecten, processen, hoe je mensen meeneemt, het organiseren van draagvlak en niet bang te zijn om dingen open te gooien. Daar heb ik in mijn huidige werk veel aan gehad.
Openstaan voor andere ideeën
Wat ik heel belangrijk vond, was het inzicht dat je best je eigen ideeën mag hebben over hoe dingen moeten lopen, maar dat het de beste aanpak is om het zo open mogelijk te gooien. Ook denkrichtingen accepteren die een hele andere kant op gaan dan je zelf had bedacht.
Een van de vier onderwijsmanagers van Bouwkunde aan de TU Delft, dr. Sake Zijlstra, rondt de Leergang Onderwijskundig Leiderschap af in juli 2021. “De leergang geeft je de tijd om naar jezelf te kijken terwijl je gewoon aan het werk bent. We zijn aan het reflecteren terwijl de winkel open is. De belangrijkste realisatie is dat ik niet altijd alles zo vreselijk voorbereid moet hebben als ik zelf denk. Ik mag meer vertrouwen op de bagage die ik opgebouwd heb.”
“Mijn omgeving heeft heel duidelijk gezien dat ik ben veranderd in hoe ik dingen aanpak en hoe ik denk over processen en dingen voor elkaar krijgen. Dat is heel goed. Ik merk dat zelf ook tot op zekere hoogte. Ik ben rustiger en dat maakt me tot een prettiger gesprekspartner. Collega’s zoeken me actief op en vinden het fijner om met me samen te werken. Dit proces liep al, maar is versneld door de leergang.”
Trendbreuk in onderwijsorganisatie
“Een aspect waar dit allemaal in samenkomt, is de gesprekken die we over de onderwijsorganisatie voeren. We zetten daar nu een trendbreuk in gang, een soort cultuuromslag, waarbij vakcoördinatoren niet meer de vrije keus hebben om zomaar iedereen aan te nemen als docent. Dit betekent dat je de juiste mensen op de juiste plek wilt krijgen met het juiste contract, en dat je dat netjes wilt regelen. Dat voelt echt als een cultuuromslag en er zit een hoge gevoeligheid bij.”
Drie sleutelmomenten
“Er waren drie sleutelmomenten voor mij tijdens de leergang. Het eerste kwartje dat viel was: een project is niet een project, maar een proces. Ten tweede de herkenning van patronen tijdens gesprekken, en de gesprekstechnieken die je kunt inzetten om het gesprek anders te laten verlopen. En tot slot het inzetten van technieken die ik wel ken uit het werken met studenten, maar eigenlijk nooit had ingezet in het werken met collega’s en andere professionals, en tot mijn grote verbazing werkten die technieken ontzettend goed.”
Als docent Industrial Design Engineering aan de TU Delft is Silje Dehli actief in de verbetering en vernieuwing van het gehele bachelorprogramma. Sowieso heeft ze een hart voor het ontwerpen van onderwijsvernieuwing. “Een opleiding zoals Klassieke Talen is zo anders dan Industrieel Ontwerpen, maar we herkenden dezelfde issues. Dan kun je kijken hoe je die issues tackelt vanuit een andere context. Ik zet dan mijn ontwerpersgeest in: hoe zou je een paar van onze ‘design thinking’ elementen kunnen inzetten bij Klassieke Talen?"
“Ik ben geen bachelor- of mastercoördinator en ook geen onderwijsdirecteur. In die zin voldeed ik niet aan de criteria voor de Leergang Onderwijskundig Leiderschap. Wel heb ik zeven jaar lang nu het bachelor eindproject gecoördineerd, een groot project met veel stakeholders. Ook ben ik veel betrokken geweest in andere overkoepelende zaken, niet alleen in een vak maar in een lijn van vakken. Bijvoorbeeld het coördineren van ontwerpvakken, daar zit dan een interessante lijn in, een samenhang van vakken en dingen die terugkomen over de vakken heen.”
Beweging initiëren
“Een van de inzichten die ik heb opgedaan, is dat je je leiderschapsvaardigheden kunt gebruiken zonder een managementpositie te moeten hebben, bijvoorbeeld in het ontwerpen en vernieuwen van onderwijs. In de leergang was dat wel even zoeken: wat is dat leiderschap dan voor mij? Maar ik ben erachter gekomen dat ik veel meer tevreden ben als ik docent kan blijven en actief kan zijn in onderwijsvernieuwing, zonder per se dat managementgedeelte er ook bij te moeten doen. Een ander inzicht is dat ik in mijn eigen stijl, zonder dat ik per se politiek hoef te zijn, ook beweging kan initiëren zodat er iets gebeurt binnen de organisatie. Doordat ik met de juiste mensen praat of weet waar ik precies aan moet trekken.”
Student prominent vooraan
“Tijdens de leergang word je uitgedaagd om na te denken over onderwijs en het helpt mij dat ik nu zelf in de positie van de student zit. Ik heb het studentenperspectief altijd heel belangrijk gevonden. Ik heb een visuele visie, een onderwijsvisie, en helemaal vooraan prominent staat de student. Je gaat als deelnemer aan de LOL meerdere fases door waar de huidige studenten ook doorheen gaan: kan ik dit wel? Waar word ik op beoordeeld? Als ik op zoek ben naar nieuwe dingen voor onderwijs dan helpt dat perspectief je ook steeds. Voor de bachelor ben ik ook een van die nieuwe vakken aan het ontwikkelen, dus ik heb precies tegelijk heel mooi kunnen kijken of ik daarvan iets in dat vak wilde meenemen, en hoe dan. En dan is het heel goed om dat studentperspectief zelf te ervaren.”
